Use Of PIN Code : ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਐਮਾਜ਼ਾਨ, ਫਲਿੱਪਕਾਰਟ ਆਦਿ ਤੋਂ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਆਰਡਰ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਾਮ ਅਤੇ ਪਤੇ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪਿੰਨ ਕੋਡ (Pin Code) ਵੀ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਦੀ ਲੋੜ ਕਿਉਂ ਪੈਂਦੀ ਹੈ? ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਸਹੀ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਦੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਨਾਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹੀ ਠਿਕਾਣੇ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਅੱਜ ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ।
ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਵਿਲੱਖਣ ਨੰਬਰ ਹੈ ਜੋ 6 ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਡਾਕਘਰ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਪੋਸਟਲ ਇੰਡੈਕਸ ਨੰਬਰ (Postal Index Number) ਹੈ। ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 15 ਅਗਸਤ 1972 ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਧੀਕ ਸਕੱਤਰ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਭੀਕਾਜੀ ਵੇਲੰਕਰ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਗਲਤ ਪਤਿਆਂ, ਨਾਮਵਰ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਉਲਝਣ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਦਸਤੀ ਛਾਂਟੀ ਅਤੇ ਮੇਲ ਦੀ ਡਿਲਿਵਰੀ ਨੂੰ ਸਰਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1972 ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਜ਼ਿਪ ਕੋਡ ਕੀ ਹੈ?
ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜ਼ਿਪ ਕੋਡ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਨੰਬਰ ਹੈ ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਸਥਾਨ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਪ ਕੋਡ ਤੋਂ ਪਾਰਸਲ ਜਾਂ ਪੋਸਟ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਜ਼ਿਪ ਕੋਡ (ZIP Code) ਦੀ ਫੁਲ ਫਾਰਮ ਜ਼ੋਨਲ ਸੁਧਾਰ ਯੋਜਨਾ (Zonal Improvement Plan) ਹੈ। ਜ਼ਿਪ ਕੋਡ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਡਾਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਲ 1963 ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜ਼ਿਪ ਕੋਡ ਪੰਜ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਕੋਡ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅੰਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਖਰੀ ਦੋ ਅੰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਡਾਕਘਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਖਰੀ ਦੋ ਅੰਕ ਸਥਾਨਕ ਡਾਕਘਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਬਣਤਰ
ਪਿੰਨ ਕੋਡ (Pin Code) ਦੇ ਛੇ ਅੰਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲੀ ਡਿਜੀਟ ਜ਼ੋਨ (zone) ਜਾਂ ਖੇਤਰ (region) ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਦਾ ਦੂਜਾ ਅੰਕ ਸਬ-ਜ਼ੋਨ (sub-zone) ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਅੰਕਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ 2 ਅੰਕਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਤੀਜਾ ਅੰਕ ਛਾਂਟਣ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ (Sorting District) ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਆਖਰੀ 3 ਅੰਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਡਾਕਘਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਕਿਸ ਨੰਬਰ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ?
11 ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ 12-13 ਹਰਿਆਣਾ ਲਈ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਲਈ 14-16, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ 17, ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਲਈ 18 ਅਤੇ 19, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਂਚਲ ਲਈ 20-28, ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ 30-34, 36-39 ਗੁਜਰਾਤ, 40-44 ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, 45-49 ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, 50-53 ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, 56-59 ਕਰਨਾਟਕ, 60-64 ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, 67-69 ਕੇਰਲ, 70-74 ਬੰਗਾਲ, 75-77 ਉੜੀਸਾ, 78 ਅਸਾਮ, 79 ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ, 80-85 ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਝਾਰਖੰਡ, 90-99 ਫੌਜੀ ਡਾਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਹਨ।
Pin Code ਕਿਵੇਂ ਲੱਭੀਏ?
ਕਿਸੇ ਸਥਾਨ ਦਾ Pin Code ਜਾਣਨ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੰਡੀਆ ਪੋਸਟ (India Post) ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਹੋਮ ਪੇਜ 'ਤੇ ਜਾਓ।
ਹੋਮ ਪੇਜ 'ਤੇ Find Pincode ਨਾਮ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ। ਹੇਠਾਂ ਕੁਝ ਸੰਬੰਧਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਲਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਜ ਦਾ ਨਾਮ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਡਾਕਖਾਨਾ।
ਇਹ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੁਹਾਨੂੰ Evaluate the expression ਵਿੱਚ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ Search 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ।
ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਲਿਸਟ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਵੇਗੀ। ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪਿਨ ਕੋਡ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਦੁਆਰਾ ਭੇਜੀ ਗਈ ਚੀਜ਼ ਉਸੇ ਡਾਕਘਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪਿੰਨ ਕੋਡਾਂ ਕਾਰਨ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜੋ ਭੰਬਲਭੂਸਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਘੱਟ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਹੋਣ ਨਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ।
ਪੋਸਟਮੈਨ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਪਿੰਨ ਕੋਡ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।