Capital Gains Tax: ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਂ ਜਾਇਦਾਦ ਵੇਚਦੇ ਹੋ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਵੇਚਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿੰਨਾ ਟੈਕਸ ਬਣੂਗਾ ਅਤੇ ਕਿੰਨਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ, ਇਸ ਟੈਕਸ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਜਾਇਦਾਦ ਜਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਵੇਚੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਖਬਰ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਬੁੱਕਮਾਰਕ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਵਟਸਐਪ 'ਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇਗਾ।
ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਕੋਈ ਵੀ ਪੂੰਜੀ ਸੰਪਤੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਂ ਜਾਇਦਾਦ) ਵੇਚਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਜੋ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹੋ ਉਸਨੂੰ ਪੂੰਜੀ ਲਾਭ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਮੁਨਾਫੇ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵਿਕਰੀ 'ਤੇ ਪੂੰਜੀ ਲਾਭ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੁਝ ਨਿਯਮ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਪੂੰਜੀ ਲਾਭ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ - ਪਹਿਲਾ ਹੈ ਲੰਮੀ ਮਿਆਦ ਦਾ ਪੂੰਜੀ ਲਾਭ (LTCG), ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸ਼ਾਰਟ ਟਰਮ ਪੂੰਜੀ ਲਾਭ (STCG)। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 24 ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਰੱਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ LTCG ਟੈਕਸ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ 24 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ STCG ਟੈਕਸ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਟੈਕਸ ਸਿਰਫ਼ ਮੁਨਾਫ਼ੇ 'ਤੇ ਹੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਯਮ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?
ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਜਟ 2024-25 ਵਿੱਚ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਦੀ ਵਿਕਰੀ 'ਤੇ ਸੂਚਕਾਂਕ ਲਾਭ (ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਕਰਨ) ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਵਿੱਤ ਬਿੱਲ 2024 ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਨਾਲ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸੋਧ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 23 ਜੁਲਾਈ, 2024 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸੰਪਤੀਆਂ ਲਈ ਸੂਚਕਾਂਕ ਲਾਭ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਗੇ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਹੁਣ ਤੁਹਾਡੇ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਅਣਵੰਡੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ (HUF) ਕੋਲ ਦੋ ਵਿਕਲਪ ਹਨ - ਤੁਸੀਂ ਬਿਨਾਂ ਸੂਚਕਾਂਕ ਦੇ 12.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਟੈਕਸ ਦਰ 'ਤੇ ਪੂੰਜੀ ਲਾਭ ਟੈਕਸ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਾਂ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਟੈਕਸ ਦਰ ਨਾਲ ਸੂਚਕਾਂਕ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।
LTCG ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ?
ਮੰਨ ਲਓ, ਤੁਸੀਂ 2024-25 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਇਦਾਦ 10,00,000 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਵੇਚਦੇ ਹੋ, ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਜੂਨ 2001 ਵਿੱਚ 2,00,000 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਦੋ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ LTCG ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ:
ਇੰਡੈਕਸਿੰਗ ਨਾਲ ਗਣਨਾ
ਖਰੀਦ ਲਾਗਤ: ਮਹਿੰਗਾਈ ਸਮਾਯੋਜਿਤ ਕੀਮਤ 7,26,000 ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਸਦੀ ਗਣਨਾ 2,00,000 ਰੁਪਏ ਨੂੰ 363/100 ਨਾਲ ਗੁਣਾ ਕਰਕੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਲਾਭ: 10,00,000 ਰੁਪਏ (ਵੇਚਣ ਦੀ ਕੀਮਤ) - 7,26,000 ਰੁਪਏ (ਖਰੀਦਣਾ) = 2,74,000 ਰੁਪਏ।
ਟੈਕਸ: 20% ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਟੈਕਸ 54,800 ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇੰਡੈਕਸਿੰਗ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਗਣਨਾ
ਖਰੀਦ ਲਾਗਤ: 2,00,000 ਰੁਪਏ।
ਲਾਭ: 10,00,000 ਰੁਪਏ (ਵੇਚਣ ਦੀ ਕੀਮਤ) - 2,00,000 ਰੁਪਏ (ਖਰੀਦ ਦੀ ਲਾਗਤ) = 8,00,000 ਰੁਪਏ।
ਟੈਕਸ: 12.5% ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਟੈਕਸ 1 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇੰਡੈਕਸੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਟੈਕਸ ਦੀ ਰਕਮ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ, ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ 20% ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਟੈਕਸ ਅਦਾ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੰਡੈਕਸੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਟੈਕਸ ਵੱਧ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਦਰ 12.5% ਹੋਵੇਗੀ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਘੱਟ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਇਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਿਨਾਂ ਸੂਚਕਾਂਕ ਦੇ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਘੱਟ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ 2 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਖਰੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 4 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸ ਦੀ ਗਣਨਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਵੇਗੀ-
ਖਰੀਦ ਲਾਗਤ: 2,00,000 ਰੁਪਏ।
ਲਾਭ: 4,00,000 ਰੁਪਏ (ਵੇਚਣ ਦੀ ਕੀਮਤ) - 2,00,000 ਰੁਪਏ (ਖਰੀਦ ਦੀ ਲਾਗਤ) = 2,00,000 ਰੁਪਏ।
ਟੈਕਸ: 12.5% ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਟੈਕਸ 25,000 ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗਾ।