Indian Railways Concession Fare Enquiry: ਰੇਲ ਮੰਤਰਾਲੇ (Ministry of Railway) ਵੱਲੋਂ ਰੇਲ ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੀ ਛੋਟ ਦੇਣ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਰੇਲ ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ ਛੋਟ ਦੇਣ ਦੀ ਚਰਚਾ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਦੌਰ 'ਚ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਉਮਰ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਰੇਲ ਸੇਵਾ (Train Service) ਮੁੜ ਲੀਹ 'ਤੇ ਆ ਗਈ ਹੈ, ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਬਹਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਹਰ ਵਰਗ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੈ।
2,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਹੈ ਬੋਝ
ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਰੇਲਵੇ ਰਿਆਇਤ (Railway Concession) ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਈ ਕਮੇਟੀਆਂ ਨੇ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜੁਲਾਈ 2016 ਵਿੱਚ, ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪਿਕ ਰਿਆਇਤ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ 'ਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ 50 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦੇਣ ਕਾਰਨ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਕਰੀਬ 2,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਵਿੱਤੀ ਬੋਝ ਝੱਲਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਰਿਆਇਤ ਕੁੱਲ ਛੋਟ ਦਾ ਲਗਭਗ 80 ਫੀਸਦੀ ਹੈ।
ਰੇਲ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਹੀ ਇਹ ਗੱਲ
ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਰਿਆਇਤ ਛੱਡਣ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਪਿਛਲੇ ਹਫਤੇ ਰੇਲ ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ਵਨੀ ਵੈਸ਼ਨਵ ਨੇ ਸੰਸਦ 'ਚ ਇਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ 'ਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦੇਣ ਦਾ ਖਰਚਾ ਰੇਲਵੇ 'ਤੇ ਭਾਰੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦਾ ਘੇਰਾ ਵਧਾਉਣਾ ਮੁਨਾਸਿਬ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਉਮਰ ਸੀਮਾ ਜਾਵੇਗੀ ਬਦਲ
ਰੇਲਵੇ ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਛੋਟ ਸਿਰਫ਼ ਜਨਰਲ ਅਤੇ ਸਲੀਪਰ ਕਲਾਸਾਂ (Relaxation for General and Sleeper Class Only) ਲਈ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਉਮਰ ਸੀਮਾ ਵੀ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ ਛੋਟ ਦੀ ਸਹੂਲਤ 70 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸਹੂਲਤ 58 ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ 60 ਸਾਲ ਦੇ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਸੀ। ਰੇਲਵੇ ਬੋਰਡ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਰਿਆਇਤ ਲਈ ਉਮਰ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ 70 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਕਰਾਉਣ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਬੋਝ ਸੀਮਤ ਹੋਵੇਗਾ।
ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਤਤਕਾਲ ਸਾਰੀਆਂ ਟਰੇਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗਾ ਉਪਲਬਧ
ਰੇਲਵੇ ਸਾਰੀਆਂ ਟਰੇਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਤਤਕਾਲ (Premium Tatkal) ਸਕੀਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਮਾਲੀਆ ਲਾਭ ਵੀ ਮਿਲੇਗਾ, ਜੋ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦਾ ਬੋਝ ਝੱਲਣ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਕੀਮ ਫਿਲਹਾਲ ਲਗਭਗ 80 ਟਰੇਨਾਂ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੈ। ਰੇਲਵੇ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਤਤਕਾਲ ਸਕੀਮ ਇੱਕ ਕੋਟਾ ਹੈ ਜੋ ਡਾਇਨਾਮਿਕ ਕਿਰਾਏ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਸੀਟਾਂ ਰਾਖਵੀਆਂ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਟਾ ਆਖਰੀ-ਮਿੰਟ ਦੇ ਯਾਤਰਾ ਯੋਜਨਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਹੈ ਜੋ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਵਾਧੂ ਖਰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ।