ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ (Japan Economy) ਦਾ ਤਾਜ ਜਾਪਾਨ ਤੋਂ ਖੋਹ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਜਰਮਨੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਕੇ ਹੁਣ Third Largest Economy ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਜੀਡੀਪੀ ਅੰਕੜਿਆਂ 'ਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ (Japan GDP) ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੀਆਂ ਦੋ ਤਿਮਾਹੀਆਂ ਤੋਂ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਯੇਨ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਕਾਰਨ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਗੜ ਗਈ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਰੇਂਸੀ Yen ਦਾ ਟੁੱਟਣਾ ਜਾਰੀ
ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਦੇਸ਼ ਹੁਣ ਮੰਦੀ (Japan Recession) ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਾਪਾਨ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਸਥਾਨ ਗੁਆਬੈਠਾ ਹੈ। Japan GDP ਹੁਣ 4.2 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਨੰਬਰ-3 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਜਰਮਨੀ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਦਾ ਆਕਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਪਛਾੜਦੇ ਹੋਏ 4.5 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਅਕਤੂਬਰ-ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ, ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਕੁੱਲ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦ (GDP) ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਆਧਾਰ 'ਤੇ 0.4% ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਫੰਡ (IMF) ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ ਮਾਪਣ 'ਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਜੋਂ ਉਭਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਾਪਾਨ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਇਹ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨ
ਕਮਜ਼ੋਰ ਘਰੇਲੂ ਮੰਗ (Domestic Demand Fall) ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੂਜੀ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਚਾਨਕ ਮੰਦੀ (Japan Recession) ਵਿੱਚ ਖਿਸਕ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਏ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਆਜ ਦਰ ਨੀਤੀ ਕਦੋਂ ਖਤਮ ਹੋਵੇਗੀ? ਵਰਣਨਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਬੈਂਕ ਆਫ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੇ ਵੀ ਜਾਪਾਨੀ ਮੁਦਰਾ ਯੇਨ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ (Japani Currency Fall) ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।
ਕੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਪਾਨੀ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ?
ਟੋਕੀਓ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (Tokyo University) ਦੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਤੇਤਸੁਜੀ ਓਕਾਜ਼ਾਕੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਜੀਡੀਪੀ ਅੰਕੜੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਰਹੇ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਘੱਟਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਉਦਾਹਰਨ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਪਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਆਟੋ ਸੈਕਟਰ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਇਸਦਾ ਮੁਨਾਫਾ ਘੱਟ ਗਿਆ ਹੈ।