Subsidy to Farmers: ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਕਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਚਲਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਲਈ ਆਮ ਕਿਸਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਲਾਹਾ ਲੈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ ਤੇ ਇਹ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਫਾਈਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਮ ਤੋੜ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਂ 50% ਤੋਂ 90% ਤੱਕ ਸਬਸਿਡੀ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ 10 ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ, ਜੋ ਹਰ ਕਿਸਾਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।
1. ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕਿਸਾਨ ਸਨਮਾਨ ਨਿਧੀ ਯੋਜਨਾ (PM-KISAN)ਦੇਸ਼ ਦੇ ਛੋਟੇ ਤੇ ਸੀਮਾਂਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਸਿੱਧੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ₹6,000 ਦੀ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਕਮ ਹਰ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ₹2,000 ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਬੀਜ, ਖਾਦ ਤੇ ਹੋਰ ਛੋਟੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਸਰਲ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਯੋਜਨਾ ਹੈ।
2. ਕਿਸਾਨ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਯੋਜਨਾ (KCC)ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਪੈਸੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ KCC ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਗਰੰਟੀ ਦੇ ₹5 ਲੱਖ ਤੱਕ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਵਿਆਜ ਦਰ ਸਿਰਫ 7% ਹੈ ਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਭੁਗਤਾਨ 'ਤੇ 3% ਦੀ ਵਾਧੂ ਛੋਟ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਭਾਵ ਸਿਰਫ 4% ਵਿਆਜ 'ਤੇ ਕਰਜ਼ਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫਸਲ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ (PMFBY)ਜੇਕਰ ਮੀਂਹ, ਹੜ੍ਹ ਜਾਂ ਸੋਕੇ ਵਰਗੀ ਆਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਫਸਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। PMFBY ਰਾਹੀਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ (1.5% ਹਾੜੀ, 2% ਸਾਉਣੀ) ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਕੇ ਪੂਰੀ ਫਸਲ ਦਾ ਬੀਮਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਸਿੱਧਾ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
4. ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਸਿੰਚਾਈ ਯੋਜਨਾ (PMKSY)ਇਹ ਹਰ ਖੇਤ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੰਚਾਈ ਵਿਧੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਤੁਪਕਾ ਸਿੰਚਾਈ, ਸਪ੍ਰਿੰਕਲਰ 'ਤੇ 50% ਤੋਂ 90% ਤੱਕ ਸਬਸਿਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਚਤ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
5. ਰਵਾਇਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਕਾਸ ਯੋਜਨਾ (PKVY)ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈਕਟੇਅਰ ₹50,000 ਤੱਕ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਹਿਤ ਸਰਕਾਰ ਖਾਦ, ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਤੇ ਜੈਵਿਕ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਲਾਗਤ ਸਹਿਣ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਖੇਤੀ ਸ਼ੁੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
6. ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਕਾਸ ਯੋਜਨਾ (RKVY)ਕਿਸਾਨ ਹੁਣ ਆਧੁਨਿਕ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨਾਲ ਖੇਤੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਟਰੈਕਟਰ, ਥਰੈਸ਼ਰ, ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਤੇ ਹੋਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਪਕਰਣ ਖਰੀਦਣ 'ਤੇ 40%-50% ਤੱਕ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਹੈ, ਜੋ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਲਾਗਤ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ।
7. ਮਿੱਟੀ ਸਿਹਤ ਕਾਰਡ ਯੋਜਨਾਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਹੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣ ਨਾਲ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਫ਼ਰਕ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਮਿੱਟੀ ਸਿਹਤ ਕਾਰਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਖਾਦ ਜਾਂ ਤੱਤ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਖਰਚੇ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
8. ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਫੰਡ (AIF)ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਗੋਦਾਮ, ਕੋਲਡ ਸਟੋਰੇਜ ਜਾਂ ਫੂਡ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਯੂਨਿਟ ਖੋਲ੍ਹਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ 2 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦਾ ਸਸਤਾ ਕਰਜ਼ਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਆਜ 'ਤੇ ਛੋਟ ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਹੈ।
9. ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕੁਸੁਮ ਯੋਜਨਾਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਲਰ ਪੰਪ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਟੈਨਸ਼ਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸੋਲਰ ਪੰਪਾਂ 'ਤੇ 60% ਤੱਕ ਸਬਸਿਡੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਸੋਲਰ ਪਲਾਂਟ ਲਗਾ ਕੇ ਬਿਜਲੀ ਵੇਚ ਕੇ ਵੀ ਕਮਾਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
10. ਵਿਆਜ ਸਬਸਿਡੀ ਯੋਜਨਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੇ ਵਿਆਜ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਵਾਧੂ 1.5% ਵਿਆਜ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਜੇਕਰ ਭੁਗਤਾਨ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵਿਆਜ ਦਰ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਰਜ਼ੇ 'ਤੇ ਬੋਝ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ।
ਕੁੱਲ ਲਾਭ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ?
ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕਿਸਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ:
1. ਨਕਦ ਸਹਾਇਤਾ: ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ₹ 1-2 ਲੱਖ ਤੱਕ।
2. ਕਰਜ਼ਾ ਸਹੂਲਤ: ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਵਿਆਜ 'ਤੇ ₹5 ਲੱਖ ਤੱਕ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ।
3. ਬੀਮਾ ਮੁਆਵਜ਼ਾ: ਫਸਲ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਤੱਕ।
4. ਸਬਸਿਡੀ ਤੇ ਬੱਚਤ: ਉਪਕਰਣ, ਖਾਦ, ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਤੇ ਢਾਂਚੇ 'ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੁੱਲ ਬੱਚਤ ਸੰਭਵ।
ਹਰੇਕ ਕਿਸਾਨ ਲਈ ਵੱਡਾ ਲਾਭਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਲੈਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਖੇਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਲਾਭਦਾਇਕ ਸੌਦਾ ਬਣ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਬਚਾਉਣ ਤੇ ਕਮਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਖੇਤੀ ਦੀ ਟੈਨਸ਼ਨ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ ਸਗੋਂ ਹਰ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਵੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੇ ਨੇੜਲੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਫ਼ਤਰ ਜਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਪੋਰਟਲ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।