ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਝਟਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ (Indian Passport) ਦੀ ਤਾਕਤ ਫਿਰ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਵਾਲੇ ਹੈਨਲੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੂਚਕਾਂਕ (Henley Passport Index) 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ 'ਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਇਸ ਇੰਡੈਕਸ 'ਚ 82ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨੂੰ 3 ਸਥਾਨ ਦਾ ਫ਼ਾਇਦਾ
ਹੈਨਲੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੂਚਕਾਂਕ ਨੂੰ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਅੱਪਡੇਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਰਵਰੀ 2024 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨੂੰ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇਸ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਡਿੱਗ ਕੇ 85ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆ ਗਈ ਸੀ। ਮਾਰਚ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੂਚਕਾਂਕ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੇ 3 ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ 85ਵੇਂ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 82ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ Calculation
ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਇਸ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿੰਨੇ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਨੂੰ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਦਾਖਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਹੈਨਲੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੂਚਕਾਂਕ ਨੂੰ ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਅੱਪਡੇਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੈਨਲੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੂਚਕਾਂਕ 2024 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਸੁਧਾਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਹ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਜੇ ਵੀ ਹੇਠਾਂ ਹੈ। ਫਰਵਰੀ ਦੀ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ 85ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੂਚਕਾਂਕ ਵਿੱਚ 80ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੀ।
62 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ Visa-Free Access
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ 'ਤੇ ਵੀਜ਼ਾ-ਮੁਕਤ ਦਾਖਲੇ (Visa-Free Access) ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਨਵੇਂ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਕੀਨੀਆ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵੀਜ਼ਾ ਮੁਕਤ ਪਹੁੰਚ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਧਾਰਕ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 62 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਜ਼ਾ ਮੁਕਤ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭੂਟਾਨ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਰਜਿਨ ਆਈਲੈਂਡ, ਬਾਰਬਾਡੋਸ, ਜਾਰਡਨ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਮਾਲਦੀਵ, ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਅਤੇ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇੰਝ ਵਧੀ ਹੈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ
ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਆਰਥਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਉਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਲਾਭ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਹੈਨਲੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੂਚਕਾਂਕ ਵਿੱਚ 87ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੀ। ਸਾਲ 2023 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ 80ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ 82ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ 'ਤੇ ਵੀਜ਼ਾ ਮੁਕਤ ਪਹੁੰਚ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਕਾਰਨ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਤਾਕਤ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਹੈ।