Javed Akhtar: ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਹਰ ਸਾਲ 30 ਲੱਖ ਮੌਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਅਪਾਹਜਤਾ ਤੇ ਖਰਾਬ ਸਿਹਤ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਸ਼ਰਾਬ। ਇਹ ਵੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 5.1 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸ਼ਰਾਬ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਦੇਵ ਖਰੌੜ ਦੀ ਫਿਲਮ 'ਬਲੈਕੀਆ 2' ਦਾ ਧਮਾਕੇਦਾਰ ਟਰੇਲਰ ਹੋਇਆ ਰਿਲੀਜ਼, ਫੈਨਜ਼ ਬੋਲੇ- 'ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕੇਜੀਐਫ'
ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਹ ਡੇਟਾ ਕਿਉਂ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਜੋ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਤੁਹਾਡਾ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਇਸਦਾ ਆਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਉਸਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਅਤੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਦਿੱਗਜ ਸਟਾਰ (ਪਟਕਥਾ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਗੀਤਕਾਰ, ਅਭਿਨੇਤਾ ਨਹੀਂ) ਜਾਵੇਦ ਅਖਤਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ। ਜਿਸ ਨੇ ਲਗਭਗ 33 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਰਾਬ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਲਾਇਆ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਛੁਡਾਇਆ ਸੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਆਦਤ ਤੋਂ ਖਹਿੜਾ?
ਜਾਵੇਦ ਅਖਤਰ ਦੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ 'ਚ ਐਂਟਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਫ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਨਾਮ-ਸ਼ੋਹਰਤ ਮਿਲੀ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਕੋਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜਾਵੇਦ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵੱਡੇ ਅਦਾਕਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੀਸ ਲੈਣ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਉਹ ਵੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਆਦੀ ਹੋ ਗਏ ਸੀ। ਜਾਵੇਦ ਨੇ 2023 ਵਿੱਚ ਏਬੀਪੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੇ ਆਈਡੀਆਜ਼ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਆਦਤ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ।
ਜਾਵੇਦ ਅਖਤਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਬੋਤਲ ਪੀਂਦੇ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੈਂਗਓਵਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ 41 ਜਾਂ 42 ਸਾਲ ਦੇ ਹੋਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੜੀ ਤਰਕ ਨਾਲ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਜੇ ਉਹ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਂਦੇ ਰਹੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ 52-53 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।
ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਹੋਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਜਾਵੇਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਬਾਰੇ ਕਿੰਨੀ ਸਮਝਦਾਰੀ ਨਾਲ ਸੋਚਦੇ ਹੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਜੀਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ।'
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਰਬਾਜ਼ ਖਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਚੈਟ ਸ਼ੋਅ (ਦ ਇਨਵਿਨਸੀਬਲਜ਼ ਵਿਦ ਅਰਬਾਜ਼ ਖਾਨ) ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ, 'ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਉਦਾਸੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਨਹੀਂ ਪੀਤੀ, ਮੈਂ ਸਿਰਫ ਇਸ ਲਈ ਪੀਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਨੂੰ ਪੀਣ 'ਚ ਮਜ਼ਾ ਆਇਆ। ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਿਚਕਾਰ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਪਈ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ।
ਦੋ ਸਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛੱਡੀ ਗਈ ਸ਼ਰਾਬ
ਜਾਵੇਦ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਰਾਬ ਛੱਡਣ ਲਈ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੱਸਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਗੱਲ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ ਨੂੰ ਦੱਸੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਛੱਡਣ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਪਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ, ਪਰ ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ, 'ਇਸੇ ਲਈ ਮੈਂ 31 ਜੁਲਾਈ 1991 ਨੂੰ ਇਕ ਵਾਰ ਬਕਾਰਡੀ ਦੀ ਪੂਰੀ ਬੋਤਲ ਪੀ ਲਈ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਦਿਨ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ ਉਹ ਦਿਨ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸ਼ਰਾਬ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਲਾਇਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਸਿਹਤ ਵੀ ਠੀਕ ਹੋਣ ਲੱਗੀ। 2 ਤੋਂ 3 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮੈਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੋਈ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਸਿਗਰਟ ਵੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ।
ਗਲਤੀਆਂ ਸ਼ਰਾਬ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ - ਜਾਵੇਦ ਅਖਤਰ
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਵਿਅਕਤੀ ਅਕਸਰ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਨਸ਼ਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਅਮਰੀਕੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਹੈਲਥ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਲਕੋਹਲ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਮਾਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੋਚਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜਾਵੇਦ ਅਖਤਰ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਗੱਲ ਕਹੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਜੇ ਮੈਂ ਸ਼ਰਾਬ ਨਾ ਪੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਮੈਂ ਕਦੇ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਨਾ ਕਰਦਾ। ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸ਼ਰਾਬ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਕੁਝ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ, ਉਹ ਬੇਵਕੂਫੀ ਸੀ, ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ਾਨ ਜਾਂ ਸੁਹਜ ਨਹੀਂ ਸੀ।
'ਜਾਵੇਦ ਵਾਂਗ ਆਤਮ ਬਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ'
ਉੱਪਰ ਲਿਖੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੱਲ ਸਮਝ ਆਈ ਕਿ ਸ਼ਰਾਬ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਸ਼ੇ ਨੂੰ ਤਿਆਗਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ। ਠੀਕ 33 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਜਾਵੇਦ ਨੇ ਜੇਕਰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਸ਼ਰਾਬ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਲਾਇਆ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਲਈ ਸਬਕ ਵਾਂਗ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਕੋਈ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਜਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੀ ਲਤ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਅੱਜ ਹੀ ਸੋਚੋ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਹੀ ਅਕਲਮੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਜਾਵੇਦ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।