ਡੇਂਗੂ (DENG-gi) ਬੁਖਾਰ ਇੱਕ ਮੱਛਰ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਣ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਅਤੇ ਉਪ-ਉਪਖੰਡੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਡੇਂਗੂ ਵਿੱਚ ਬੁਖਾਰ ਹਲਕਾ ਜਾਂ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ ਫਲੂ ਵਰਗੇ ਹਨ। ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੂਨ ਨਿਕਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡੇਂਗੂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਦੰਦਾਂ ਅਤੇ ਨੱਕ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਖੂਨ ਵਗਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਚਾਨਕ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਡੇਂਗੂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲਦਾ
ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਡੇਂਗੂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਕਾਫੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਜੰਮ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਡੇਂਗੂ ਦੇ ਮੱਛਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਾਂਗੇ। ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਡੇਂਗੂ ਕਾਰਨ ਇਕ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖਬਰ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
'ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ' ਅਨੁਸਾਰ ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਏਡੀਜ਼ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਅਤੇ ਉਪ-ਉਪਖੰਡੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ।
ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ?
ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਡੇਂਗੂ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਚਾਨਕ ਵਿਗੜਨ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੇ ਪਲੇਟਲੇਟਸ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਬੁਖਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਿਰਦਰਦ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਖੰਘ, ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਖਰਾਸ਼, ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਮਤਲੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਡੇਂਗੂ ਹੋਣ 'ਤੇ ਇਹ ਲੱਛਣ ਕਾਫੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਕੁਝ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਡੇਂਗੂ ਹੋਣ 'ਤੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਖਾਸ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
- ਜੇਕਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਡੇਂਗੂ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਲੈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਇਲਾਜ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ, ਉਲਟੀ ਜਾਂ ਦਸਤ ਜਾਂ ਸਰੀਰ 'ਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਜਾਓ।
- ਸਰੀਰ 'ਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਲੈਂਦੇ ਰਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਪਾਣੀ, ਨਾਰੀਅਲ ਪਾਣੀ, ORS ਘੋਲ, ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਲਾਈਟ ਘੋਲ, ਫਲਾਂ ਦਾ ਜੂਸ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।
- ਡੇਂਗੂ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਮੱਛਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮੱਛਰਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਓ। ਮੱਛਰਦਾਨੀ ਲਗਾਓ, ਕੋਇਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
- ਭੋਜਨ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਦਾਲਾਂ, ਸੂਪ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਜਲਦੀ ਠੀਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ।
- ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ 'ਚ ਅਨਾਰ ਦਾ ਰਸ ਅਤੇ ਕੀਵੀ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਘੱਟਦੇ ਪਲੇਟਲੇਟਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਅਨਾਰ ਅਤੇ ਕੀਵੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਡਾਈਟ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ।