ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਸਿਗਰਟ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਵਜੋਂ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਦੋਂ ਇਹ ਸ਼ੌਕ ਨਸ਼ਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਦੀ ਹੋ ਜਾਣ 'ਤੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨਸ਼ੇ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਨਸ਼ੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਫੜ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਜੀਵਨ 'ਤੇ ਵੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਨਸ਼ਾ ਛੱਡਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਸ਼ਰਾਬ ਜਾਂ ਸਿਗਰਟ।
ਸਿਗਰਟ ਦਾ ਆਦੀ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਸਿਗਰਟ ਪੀਂਦੇ ਹੋ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨਿਕੋਟੀਨ ਨਾਮਕ ਰਸਾਇਣ ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਕੋਟੀਨ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਡੋਪਾਮਾਈਨ ਨਾਮਕ ਰਸਾਇਣ ਛੱਡਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਗਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਸਿਗਰਟ ਦੀ ਲਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਨਿਕੋਟੀਨ ਦੀ ਲਤ ਹੈ। ਨਿਕੋਟੀਨ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਡੋਪਾਮਾਈਨ ਛੱਡਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਸਿਗਰਟ ਦੀ ਲਤ ਛੱਡਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਲਤ
ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਦੋਵਾਂ ਪੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਰਾਬ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਨਿਊਰੋਟ੍ਰਾਂਸਮੀਟਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਸ਼ਾਂਤ ਜਾਂ ਉਤੇਜਿਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਰਾਬ ਅਕਸਰ ਸਮਾਜਿਕ ਇਕੱਠਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਦੀ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ?
ਸਿਗਰਟ ਦੀ ਆਦਤ ਲੱਗਣ ਵਿੱਚ 6 ਮਹੀਨੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ 2-3 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਨਸ਼ਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਆਦਤ ਲੱਗਣ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਨਸ਼ਾ 1 ਤੋਂ 2 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ 5 ਸਾਲ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਇਸਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਆਦੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਛੱਡਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਕਿਹੜਾ ਨਸ਼ਾ?
ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਿਕੋਟੀਨ ਦੀ ਲਤ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਵੀ ਓਨਾ ਹੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਦੀ ਆਦਤ ਰੁਟੀਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਵੇਰ ਦੀ ਚਾਹ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੰਮ ਦੇ ਬ੍ਰੇਕ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂ ਤਣਾਅ ਦੇ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ। ਸਿਗਰਟ ਦੀ ਲਤ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਦੋਵਾਂ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨਿਕੋਟੀਨ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਡੋਪਾਮਾਈਨ ਛੱਡਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਘੱਟਦਾ ਹੈ, ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਸਿਗਰਟ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਸਨੂੰ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਜਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਲਤ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।