E-Passport Launched In India: ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਛਾਣ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਹੋਰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਰਵਾਇਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ RFID ਚਿੱਪ ਤੇ PKI ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨਾਲ ਕਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਜੋੜਦੀ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (PSP) ਸੰਸਕਰਣ 2.0 ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਜੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇਗਾ
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਨਾਗਪੁਰ, ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ, ਜੰਮੂ, ਗੋਆ, ਸ਼ਿਮਲਾ, ਰਾਏਪੁਰ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਜੈਪੁਰ, ਚੇਨਈ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਸੂਰਤ, ਰਾਂਚੀ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 2025 ਦੇ ਮੱਧ ਤੱਕ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੇਵਾ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਚੇਨਈ ਦੇ ਖੇਤਰੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 3 ਮਾਰਚ, 2025 ਤੋਂ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। 22 ਮਾਰਚ, 2025 ਤੱਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ 20,729 ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਵੰਡੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਕੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਕੀ ਹੈ?
ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੇਡੀਓ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ ਆਈਡੈਂਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ (RFID) ਚਿੱਪ ਤੇ ਐਂਟੀਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਾਸਪੋਰਟ ਕਵਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੰਗ ਦਾ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵੀ ਛਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰੇਗੀ
ਇਹ ਪਬਲਿਕ ਕੀ ਇਨਫਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ (PKI) ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਨਿੱਜੀ ਤੇ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਡੇਟਾ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਡੇਟਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ
ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਡੇਟਾ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ, ਜਾਅਲਸਾਜ਼ੀ ਤੇ ਨਕਲੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਬਣਾਉਣ ਵਰਗੀਆਂ ਅਪਰਾਧਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕੇਗਾ।
ਪੁਰਾਣੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵੀ ਵੈਧ ਰਹਿਣਗੇਇਹ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਅਪਣਾਉਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਹੀਂ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਹੈ, ਇਹ ਆਪਣੀ ਮਿਆਦ ਪੁੱਗਣ ਦੀ ਮਿਤੀ ਤੱਕ ਵੈਧ ਰਹੇਗਾ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।