Gulab Jamun Name Fact : ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਖਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇੱਕ ਮਠਿਆਈ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਇਹ ਨਾਮ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੁਣਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਆਵੇਗੀ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਗੁਲਾਬ ਅਤੇ ਜਾਮੁਨ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ, ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਗੁਲਾਬ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜਾਮੁਨ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਦਾ ਗੁਲਾਬ ਅਤੇ ਜਾਮੁਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਲੈਣਾ-ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਕਿਉਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪ ਕਹਾਣੀ...
ਪਰਸ਼ੀਆਂ ਤੋਂ ਆਈ ਸੀ ਇਹ ਮਠਿਆਈ
ਦਰਅਸਲ, ਇਹ ਮਠਿਆਈ ਪਰਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਆਈ ਹੈ। ਫ਼ਾਰਸ ਵਿੱਚ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਵਰਗਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਿੱਠਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਲੋਕਮਤ ਅਲ-ਕਾਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਿੱਠੇ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਦਾ ਨਾਮ ਰੱਖਣ ਦਾ ਸਹੀ ਕਾਰਨ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਦਾ ਨਾਮ ਕਿਵੇਂ ਪਿਆ?
ਗੁਲਾਬ ਸ਼ਬਦ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ 'ਗੁਲ' ਅਤੇ 'ਆਬ' ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਗੁਲ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਆਬ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪਾਣੀ। ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਖੁਸ਼ਬੂ ਵਾਲਾ ਮਿੱਠਾ ਪਾਣੀ। ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਦੋਂ ਚੀਨੀ ਦਾ ਸ਼ਰਬਤ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਗੰਧਿਤ ਅਤੇ ਮਿੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਗੁਲਾਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਦੁੱਧ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਖੋਏ ਤੋਂ ਗੋਲੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਗੋਲੀਆਂ ਨੂੰ ਗੂੜਾ ਰੰਗ ਦੇਣ ਲਈ, ਉਹ ਤਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਜਾਮੁਨ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਮਠਿਆਈ ਦਾ ਨਾਂ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਪਿਆ।
ਇਸ ਬਾਰੇ ਹਨ ਕਈ ਥਿਊਰੀਆਂ
ਇੱਕ ਥਿਊਰੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਲੈ ਆਏ। ਇਕ ਹੋਰ ਸਿਧਾਂਤ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਵਾਰ ਇਹ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਰਸੋਈਏ ਦੁਆਰਾ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਮਠਿਆਈਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਥਾਨ ਬਣਾ ਲਿਆ।
ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਦੇ ਹਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਾਮ
ਲੁਕਮਤ ਅਲ-ਕਾਦੀ ਅਤੇ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਧੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਮਿੱਠੀ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮਾਈਕਲ ਕੋਂਡਲ, ਜੋ ਕੇਟਰਿੰਗ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹਨ, ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਲੁਕਮਤ ਅਲ-ਕਾਦੀ ਅਤੇ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਦੋਵੇਂ ਫਾਰਸੀ ਪਕਵਾਨ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਹਨ। ਦੋਹਾਂ ਮਠਿਆਈਆਂ ਦਾ ਸਬੰਧ ਖੰਡ ਨਾਲ ਹੈ। ਦੁੱਧ ਦੇ ਖੋਏ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਇਸ ਮਿੱਠੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਪੰਟੂਆ, ਗੋਲਪ ਜਾਮ ਅਤੇ ਕਾਲੋ ਜਾਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਜਬਲਪੁਰ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।