Delhi Pollution: ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ CAQM (ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਮਿਸ਼ਨ) ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ GRAP-3 ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ 13 ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ AQI 700 ਅਤੇ 800 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜਨਤਕ ਜੀਵਨ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਪਿਆ।
ਕਿਉਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ GRAP-3?
CAQM ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਿੱਲੀ-NCR ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਗੜਦੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ AQI ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ 400 ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਹੈ, ਸਾਰੀਆਂ GRAP-3 ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਾਣ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਉਪਾਅ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਢਾਹੁਣ ਦਾ ਕੰਮ, ਕੱਚੀਆਂ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ, ਪੱਥਰ ਕੁਚਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ, ਇੱਟਾਂ ਦੇ ਭੱਠੇ, ਮਾਈਨਿੰਗ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਡੀਜ਼ਲ ਜਨਰੇਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ, ਗੈਰ-ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਾਹਨਾਂ 'ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਨਿਕਾਸ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਖ਼ਤ ਉਪਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ।
AQI ਦੇ ਆਂਕੜੇ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਾਲਤ
ਮੈਟਰੋ, ਰੇਲਵੇ, ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ, ਹਾਈਵੇਅ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ ਵਰਗੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਤੀਆ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਅਪਾਹਜਾਂ ਲਈ ਰਿਆਇਤੀ ਵਾਹਨ, 5ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਧੂੰਏਂ ਦੀ ਸੰਘਣੀ ਚਾਦਰ ਨੇ ਢੱਕ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁੱਲ ਨਿਗਰਾਨੀ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 21 'ਤੇ AQI 400 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਵਜ਼ੀਰਪੁਰ ਵਿੱਚ AQI 445, ਵਿਵੇਕ ਵਿਹਾਰ ਵਿੱਚ 444, ਜਹਾਂਗੀਰਪੁਰੀ ਵਿੱਚ 442, ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ ਵਿੱਚ 439 ਅਤੇ ਅਸ਼ੋਕ ਵਿਹਾਰ ਅਤੇ ਰੋਹਿਣੀ ਵਿੱਚ 437 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਰੇਲਾ ਵਿੱਚ AQI 432, ਪਟਪੜਗੰਜ ਵਿੱਚ 431, ਮੁੰਡਕਾ ਵਿੱਚ 430 ਅਤੇ ਬਵਾਨਾ, ITO ਅਤੇ ਨਹਿਰੂ ਨਗਰ ਵਿੱਚ 429 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਬਦਲਦਾ ਮੌਸਮ ਪੈਟਰਨ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਧਣ ਲਈ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਕਾਰਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਪੱਛਮੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲਾ ਧੂੰਆਂ ਹਵਾ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਲੀ-ਐਨਸੀਆਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ, ਘੱਟ ਹਵਾ ਦੀ ਗਤੀ, ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਗਿਣਤੀ, ਚੱਲ ਰਹੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਗੜ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਮੌਸਮ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਵੀ ਬਦਲ ਗਏ ਹਨ। ਮਾਨਸੂਨ ਜਲਦੀ ਆਇਆ, ਬਾਰਿਸ਼ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ, ਅਤੇ ਹੁਣ ਸਰਦੀਆਂ ਵੀ ਅਸਾਧਾਰਨ ਹਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।