Indian Army: ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਫੌਜ ਹੁਣ ਥੀਏਟਰ ਕਮਾਂਡ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਾਰੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲਾਂ ਦੀ ਮੈਰਿਟ ਲਿਸਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 31 ਮਾਰਚ 2025 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਚੋਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੀਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਖੇਤਰ ਲਈ ਤਿੰਨ ਥੀਏਟਰ ਕਮਾਂਡਾਂ ਲਈ ਬਲੂਪ੍ਰਿੰਟ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਇਹ ਨਵੀਂ ਨੀਤੀ ਸਾਲਾਨਾ ਗੁਪਤ ਰਿਪੋਰਟ (ACR) ਫਾਰਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲਾਂ ਲਈ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗੀ। ਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਨਵੀਂ ਨੀਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਛੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨਲ ਕਮਾਂਡਾਂ, ਇਕ ਟਰੇਨਿੰਗ ਕਮਾਂਡ ਦੇ ਵਾਈਸ ਚੀਫ ਅਤੇ ਕਮਾਂਡਰ ਇਨ ਚੀਫ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 11 ਲੱਖ ਜਵਾਨ ਹਨ। ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇੱਥੇ 90 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ, 300 ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਅਤੇ 1200 ਬ੍ਰਿਗੇਡੀਅਰ ਹਨ।
ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਫੌਜ ਹੁਣ ਥੀਏਟਰ ਕਮਾਂਡ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਾਰੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲਾਂ ਦੀ ਮੈਰਿਟ ਲਿਸਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਨਵੀਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 31 ਮਾਰਚ 2025 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਚੋਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੀਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਖੇਤਰ ਲਈ ਤਿੰਨ ਥੀਏਟਰ ਕਮਾਂਡਾਂ ਲਈ ਬਲੂਪ੍ਰਿੰਟ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਸਾਮੀਆਂ 'ਤੇ ਨਵੀਂ ਨੀਤੀ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ
ਨੇਵੀ ਅਤੇ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਆਹ ਨਿਯਮ
ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਰੈਂਕ ਅਧਾਰਤ ਮੁਲਾਂਕਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਹੁਣ ਫੌਜ ਦੇ ਤਿੰਨੋਂ ਵਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਨਿਯਮ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਪਹਿਲਾਂ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਮੈਰਿਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1 ਤੋਂ 9 ਦੇ ਸਕੇਲ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਜਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਗ੍ਰੇਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਸੀਨੀਅਰਤਾ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮੈਰਿਟ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।"
ਅਧਿਕਾਰੀ ਫੌਜ 'ਚ ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਵਿਰੋਧ
ਕਈ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ''ਫੌਜ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਢਾਂਚੇ 'ਚ ਹਰ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਅਫਸਰ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਥ੍ਰੀ-ਸਟਾਰ ਜਨਰਲ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਦੇ ਰੈਂਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀ-ਇਨ-ਸੀ 'ਤੇ ਤਰੱਕੀ ਸੀਨੀਆਰਤਾ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।" ਪਰ ਇਸ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜਾਂ ਬਾਹਰੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਦੇ ਲਈ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੁਲ੍ਹ ਜਾਵੇਗਾ।"