ਕਾਬੁਲ: ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਫ਼ੌਜੀ ਬਲਾਂ ਤੇ ਲੜਾਕਿਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਭਿਆਨਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਛੇ ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਾਲੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੰਦੂਜ਼, ਸਰ-ਏ-ਪੁਲ, ਤਾਲਕਨ, ਉੱਤਰੀ ਪ੍ਰਾਂਤ ਤਾਲਕਾਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਸ਼ੇਬਰਗਾਨ, ਉੱਤਰੀ ਪ੍ਰਾਂਤ ਜੌਜਜਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਪੱਛਮੀ ਨਿਮਰੋਜ਼ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਜਾਜਰਾਂਜ ਤੇ ਉੱਤਰੀ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਯਾਬੇਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਛੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ
ਅਯਾਬੇਕ ਉੱਤਰੀ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੀ 5ਵੀਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੈ ਤੇ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਲਈ ਕੁੰਦੂਜ਼ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਤੇ ਅਫਗਾਨ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਹੈ।

ਕੁੰਡੁਜ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੂਗੋਲਿਕ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਗੇਟਵੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਖਣਿਜ ਭੰਡਾਰ ਵੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਰਾਜ ਮਾਰਗ ਇੱਥੋਂ ਕਾਬੁਲ ਸਮੇਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਕੁੰਦੁਜ਼ ਪ੍ਰਾਂਤ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਪਗ 2 ਲੱਖ 70 ਹਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਅਫੀਮ ਤੇ ਹੈਰੋਇਨ ਦੀ ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਤਸਕਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਕੁੰਦੂਜ਼ 'ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਦਾ ਮਤਲਬ ਨਸ਼ਾ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਅਫ਼ਗਾਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਜ਼ਬੀਉੱਲਾਹ ਮੁਜਾਹਿਦ ਵੱਲੋਂ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, "ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੜਾਕਿਆਂ ਨੇ ਲੜੀਵਾਰ ਹਮਲਿਆਂ ਤੇ ਦੋ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁੰਦੁਜ਼ ਤੇ ਸਰ-ਏ-ਪੁਲ' ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ।" ਅਫਗਾਨ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਲ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਤੇ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਹੈ।

ਯੂਨੀਸੇਫ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੇ ਬਾਲ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਭੈੜਾ ਸਥਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ।" ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਾਰੀਆਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਅਮਰੀਕੀ ਬੰਬਾਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਤਾਲਿਬਾਨ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਜਾਰੀ ਹਨ।

ਤਾਲਿਬਾਨ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਲੜਾਈ
ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਹੇਠ ਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਫੌਜ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਜਾਰੀ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਜੰਗੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਛੱਡਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਚਿਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟ ਪੈਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਯੁੱਧ ਵਰਗੇ ਹਾਲਾਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।