India Arm Importer: ਸਟਾਕਹੋਮ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪੀਸ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ (SIPRI) ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ 2024 ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਥਿਆਰ ਦਰਾਮਦ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਰੂਸ ਨਾਲ ਜੰਗ ਕਾਰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਥਿਆਰ ਖਰੀਦੇ ਹਨ।
ਫਰਾਂਸ 2020-2024 ਦੌਰਾਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਹਥਿਆਰ ਐਕਸਪੋਰਟਰ ਵਜੋਂ ਉਭਰਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕੁੱਲ 65 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੇ।
ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਖਰੀਦਦਾਰ
ਭਾਰਤ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਰੀਦਦਾਰ ਰਿਹਾ, ਜੋ ਕਿ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਕੁੱਲ ਨਿਰਯਾਤ ਦਾ 28 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਤਰ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਗਾਹਕ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 9.7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਥਿਆਰ ਖਰੀਦੇ। ਰਾਫੇਲ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਰੂਸੀ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ
ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ 64 ਫੀਸਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਅਜੇ ਵੀ ਰੂਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਥਿਆਰ ਖਰੀਦਦਾਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕੁੱਲ ਨਿਰਯਾਤ ਦਾ 38 ਫੀਸਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੂਸ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਈ
ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਨਿਰਭਰਤਾ 64 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਫਰਾਂਸ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਰੂਸ 'ਤੇ ਘੱਟ ਰਹੀ ਨਿਰਭਰਤਾ
SIPRI ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ 'ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪਾਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਥਿਆਰ ਆਯਾਤਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੂਸ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।