Chanakya Niti : ਆਚਾਰੀਆ ਚਾਣਕਿਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਮਨੁੱਖ ਵਜੋਂ ਜਨਮ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਅਕਲ ਹੀ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਭੱਜ-ਦੌੜ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਿਭਾਉਣ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬੀਤ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿਚ ਉਹ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਘਾਟਾ ਸਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਚਾਣਕਿਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਾਰਥਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਖੁਸ਼ ਰਹੇ।
ਦੌਲਤ ਇਕੱਠੀ
ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਪੈਸਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਪਰ ਕਮਾਈ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਜ਼ਰੂਰ ਬਚਾਓ। ਇਹ ਪੈਸਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਔਖੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਮਰਥਨ ਕਰੇਗਾ। ਆਰਥਿਕ ਤੰਗੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਅੱਗੇ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਫੈਲਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਜੋ ਲੋਕ ਬੇਲੋੜਾ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਪੈਸਾ ਬਚਾਉਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ।
ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰੇਗੀ
ਚਾਣਕਿਆ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਆਲਸ ਛੱਡ ਕੇ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਵਿਚ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕਲਿਆਣ ਹੈ। ਚਾਣਕਿਆ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਮਿਹਨਤ ਕਰੋਗੇ ਤਾਂ ਬੁਢਾਪਾ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਲੰਘੇਗਾ। ਚਾਣਕਿਆ ਅਨੁਸਾਰ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਸਿਹਤ, ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਸਕੀਮਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਕਰਦੇ ਰਹੋ।
ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਮਰਤਾ
ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਦੂਜਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਵਹਾਰ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚਾਣਕਿਆ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੇ ਆਚਰਣ ਵਿੱਚ ਨਿਮਰਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਰੱਖੋ, ਬੋਲ-ਚਾਲ ਵਿੱਚ ਸੰਜਮ ਦਾ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨਾਲ ਇੱਜ਼ਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਵੀ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ। ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਕਈ ਹੱਥ ਅੱਗੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।