Govardhan Puja 2023: ਹਰ ਸਾਲ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਦਿਨ, ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਪਦਾ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਸਾਲ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। 12 ਨਵੰਬਰ ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ 13 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 2:57 ਵਜੇ ਤੱਕ ਅਮਾਵਸਿਆ ਰਹੇਗੀ।
ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਵੀ ਉਦੈ ਤਿਥੀ ਅਮਾਵਸਿਆ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਅੰਨਕੂਟ ਵੀ ਇਕ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਭਾਵ 14 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਤੋੜਿਆ ਇੰਦਰ ਦਾ ਹੰਕਾਰ
ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਅਤੇ ਵੇਦਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦਿਨ ਬਾਲੀ ਦੀ ਪੂਜਾ, ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ, ਗਊ ਪੂਜਾ, ਅੰਨਕੁਟ ਦੀ ਪੂਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਨ ਵਰੁਣ, ਇੰਦਰ, ਅਗਨੀਦੇਵ ਆਦਿ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੇਵਰਾਜ ਇੰਦਰ ਨੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਸੱਤ ਦਿਨ ਲਗਾਤਾਰ ਵਰਖਾ ਕੀਤੀ ਪਰ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਗੋਵਰਧਨ ਪਰਬਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਛੋਟੀ ਉਂਗਲੀ ਉੱਤੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਬ੍ਰਜ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇੰਦਰ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਮਾਫੀ ਮੰਗਣੀ ਪਈ।
ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਝਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਤਾਂ ਹੀ ਖੁਸ਼ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਉਹ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਰੱਖੇ। ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਰੱਬ ਸਮਝੋ ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ, ਹਰ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰੋ।
ਇਸ ਵਾਰ ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ
ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ ਸਵੇਰੇ 06:35 ਤੋਂ ਸਵੇਰੇ 8 ਵਜੇ ਤੱਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦਿਨ ਸ਼ੋਭਨ ਯੋਗ, ਪਰਾਕਰਮ ਯੋਗ, ਵਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸੁਨਫਾ ਯੋਗਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਫਲਦਾਇਕ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸੱਚੇ ਮਨ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਗੋਵਰਧਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਾਲ ਭਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਜਿੰਨਾ ਹੋ ਸਕੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰੋ। ਇਸ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ 56 ਭੇਟਾ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ।
ਇਦਾਂ ਕਰੋ ਪੂਜਾ
ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ। ਜਿਸ ਘਰ 'ਚ ਮਾਂ ਅੰਨਪੂਰਣਾ ਦਾ ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਵਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਸੁੱਖ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉੱਠੋ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਦਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਝਾੜੂ ਮਾਰੋ ਤਾਂ ਕਿ ਘਰ ਦੀ ਸਾਰੀ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਅਸ਼ੁੱਭਤਾ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਵੇ।
ਝਾੜੂ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਤੋਂ ਥਾਲੀ ਬਜਾਉਂਦਿਆਂ-ਬਜਾਉਂਦਿਆਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਵੋ। ਇਦਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋ ਜਿਵੇਂ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
ਫਿਰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੋਬਰ ਜਾਂ ਮਿੱਟੀ ਲੈ ਕੇ ਘਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੀ ਚੌਂਕੀ 'ਤੇ ਇਕ ਛੋਟਾ ਪਹਾੜ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੋਵਰਧਨ ਰੂਪ ਸਮਝ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ। ਫਿਰ ਕੇਸਰ-ਕੁਮਕੁਮ ਦਾ ਤਿਲਕ ਲਗਾਓ, ਅਕਸ਼ਤ ਚੜ੍ਹਾਓ, ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਓ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨਵੇਦ ਵਜੋਂ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਫਿਰ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰੋ ਕਿ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਡੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦੀ ਰਹੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਰਹੇ।
ਇਸ ਦਿਨ ਦੁੱਧ, ਦਹੀਂ, ਸ਼ਹਿਦ, ਚੀਨੀ ਅਤੇ ਘਿਓ ਤੋਂ ਪੰਚਾਮ੍ਰਿਤ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ ਜਲ ਅਤੇ ਤੁਲਸੀ ਮਿਲਾ ਕੇ ਇੱਕ ਸ਼ੰਖ ਵਿੱਚ ਭਰ ਕੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਾਓ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਕਲੀ ਦਾ 5 ਵਾਰ ਮਾਲਾ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰੋ। ਜਾਪ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਪੰਚਾਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰੋ।