Santhara Ritual: ਪੱਛਮੀ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਬਾੜਮੇਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦਾ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਪਿੰਡ ਜਸੋਲ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਚਰਚਾ 'ਚ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਪਿੰਡ 'ਚ ਇਕ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲੰਬੀ ਲਾਈਨ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਨਮੋਕਰ ਮੰਤਰ ਦਾ ਜਾਪ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜੈਨ ਸਮਾਜ ਦਾ ਇਹ ਜੋੜਾ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਮਰਨ ਦੀ ਸੰਥਾਰਾ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਏ ਜੋੜਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਪੁਖਰਾਜ ਸਕਲੇਚਾ ਦਾ ਸੰਥਾਰਾ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਗੁਲਾਬ ਦੇਵੀ ਦਾ ਸੰਥਾਰਾ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਲਿਆ ਸੰਥਾਰਾ
83 ਸਾਲਾ ਪੁਖਰਾਜ ਸੰਕਲੇਚਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ 81 ਸਾਲਾ ਪਤਨੀ ਗੁਲਾਬੀ ਦੇਵੀ ਵਾਸੀ ਜਸੋਲ ਦੋਹਾਂ ਨੇ ਸੰਥਾਰਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਪੂਰੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਜੋੜੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਕਲੇਚਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ 150 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਤੋਂ ਜਸੋਲ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਮੋਕਾਰ ਮੰਤਰ ਜਾਪ ਅਤੇ ਭਜਨ ਕੀਰਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਖਾਸ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਮੈਂਬਰ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਪਰ ਮਾਹੌਲ ਉਦਾਸੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜਸ਼ਨ ਦਾ ਹੈ। ਜੈਨ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਥਾਰਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰੀਰ ਤਿਆਗਣ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਉੱਚਤਮ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਪਤੀ ਵੱਲੋਂ ਪਤਨੀ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਬਗ਼ੈਰ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣਾ ਬਲਾਤਕਾਰ ? ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਮੰਗਿਆ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਜਵਾਬ
ਪੁਖਰਾਜ ਨੇ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਥਾਰਾ ਲੈਣ ਦਾ ਕੀਤਾ ਫੈਸਲਾ
ਗਣਪਤ ਸਕਲੇਚਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੇਰੇ ਵੱਡੇ ਪਿਤਾ ਪੁਖਰਾਜ ਸੰਕਲੇਚਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਗੁਲਾਬ ਦੇਵੀ ਨੇ ਸੰਥਾਰਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਮੇਰੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਪਿਤਾ ਪੁਖਰਾਜ ਸੰਕਲੇਚਾ ਦਾ ਸੰਥਾਰਾ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣਾ ਸਰੀਰ ਤਿਆਗ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਗੁਲਾਬ ਦੇਵੀ ਦਾ ਸੰਥਾਰਾ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਨੇ ਸੰਥਾਰਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ 10 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਗੁਲਾਬ ਦੇਵੀ ਦੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਦਿਖਿਆ ਲਈ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਵੀ 10 ਸਾਲ ਦਾ ਸੰਥਾਰਾ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਖਿਆ ਲਵੇਗੀ। ਪਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਥਾਰਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਪੁਖਰਾਜ ਦਾ ਸੰਥਾਰਾ ਲੈਣ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। 7 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਵੱਡੇ ਪਿਤਾ ਪੁਖਰਾਜ ਸਕਲੇਚਾ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾਉਣਾ ਪਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੈਂਟੀਲੇਟਰ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਇਹ ਇੱਕ ਚਮਤਕਾਰ ਸੀ ਕਿ ਉਹ 83 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 16 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹੋ ਕੇ ਘਰ ਪਰਤ ਆਏ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਢੋਲ ਢਮੱਕੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ।
27 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖਾਣਾ ਅਤੇ ਦਵਾਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਹੁਣ ਸੰਥਾਰਾ 'ਤੇ ਹਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਮਤਿ ਮੁਨੀ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਸੰਥਾਰਾ ਦਿਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਗੁਲਾਬ ਦੇਵੀ ਨੇ ਵੀ ਖਾਣਾ-ਪਾਣੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਤੇਰਾਪੰਥ ਧਰਮ ਦੇ ਆਚਾਰਿਆ ਮਹਾਸ਼੍ਰਮਣ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਪਾਣੀ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 6 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਆਚਾਰਿਆ ਮਹਾਸ਼੍ਰਮਣ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਥਾਰਾ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।
ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲ ਇਕੱਠੇ ਬਿਤਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਥਾਰਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਪਦਯਾਤਰਾ ਰਾਹੀਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਆਚਾਰਿਆ ਮਹਾਸ਼੍ਰਮਣ ਦਾ ਵੀ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਸੰਥਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਨਹੀਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ। ਜਸੋਲ ਦੇ ਜੋੜੇ ਪੁਖਰਾਜ ਸੰਕਲੇਚਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਗੁਲਾਬ ਦੇਵੀ ਦਾ ਸੰਥਾਰਾ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਸੰਥਾਰਾ ਹੈ।