ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 5G ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। 5G ਵਿੱਚ 4G ਤੋਂ 10 ਗੁਣਾ ਤੇਜ਼ ਸਪੀਡ ਮਿਲੇਗੀ। ਭਾਵੇਂ 5G ਲਾਂਚ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਕਾਫੀ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲੇਗਾ ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦੇ ਕੁਝ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। 5G ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਪਲ ਭਰ 'ਚ ਤੁਹਾਡਾ ਖਾਤਾ (account) ਖਾਲੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦਿ ਇਕਨਾਮਿਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 5G ਲਾਂਚ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਮ ਸਵੈਪ ਧੋਖਾਧੜੀ (SIM Swap Frauds) ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਟੈਲੀਕਾਮ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਸਿਮ ਸਵੈਪ (SIM Swap) ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ 5G services ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਮ ਕਾਰਡ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਹੈਕਰ ਇਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਚੁੱਕ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਧ ਜਾਣਗੀਆਂ।
SIM Swap Frauds ਅਤੇ ਖਤਰਨਾਕ ਨੁਕਸਾਨ
ਦਰਅਸਲ, ਸਿਮ ਸਵੈਪ ਧੋਖਾਧੜੀ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਫਰਜ਼ੀ ਕਾਲਾਂ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਆਦਿ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸੇ ਗਾਹਕ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਸਿਮ ਕਾਰਡ ਜਾਰੀ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਟੈਲੀਕਾਮ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸੇ ਨੰਬਰ ਦੀ ਚੋਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਵਾਂ ਸਿਮ ਕਾਰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗਾਹਕ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਸਿਮ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਸਾਰੇ ਨਵੇਂ ਸੰਚਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਘਪਲੇਬਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬੈਂਕਿੰਗ ਵਨ-ਟਾਈਮ ਪਾਸਵਰਡ (OTP) ਵਰਗੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਸੇ ਚੋਰੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਚੋਰੀ ਹੋਏ ਫ਼ੋਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਜਦੋਂ ਅਣਜਾਣ ਗਾਹਕ ਅਣਜਾਣ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਰਿਮੋਟਲੀ ਸਿਮ ਦੀ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਰਨ ਅਤੇ OTP ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ
ਟੈਲੀਕਾਮ ਵਿਭਾਗ (DoT) ਨੇ 2016 ਅਤੇ 2018 ਵਿੱਚ ਅਪਗ੍ਰੇਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਸਿਮ ਕਾਰਡ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਕਦਮ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿ ਵਿਭਾਗ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹੋਰ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਿਸ਼ੀ ਆਨੰਦ, ਪਾਰਟਨਰ, DSK ਲੀਗਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਟੈਲੀਕਾਮ ਕੰਪਨੀਆਂ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਵੇਰਵਿਆਂ ਨੂੰ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਮ ਸਵੈਪ ਘੁਟਾਲੇ (SIM swap scams) ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਉਪਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।"
ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਸਾਰੀਆਂ ਟੈਲੀਕਾਮ ਕੰਪਨੀਆਂ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ/ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਬੇਨਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੀ ਰੂਪਰੇਖਾ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਗਾਹਕ ਸਿਮ ਸਵੈਪ/ਅੱਪਗ੍ਰੇਡੇਸ਼ਨ ਬੇਨਤੀਆਂ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ।