Cyber Fraud: ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਵਰਲੀ ਇਲਾਕੇ ਦੇ 28 ਸਾਲਾ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨਾਲ "ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪਾਰਸਲ" ਠੱਗੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਹੈ। ਅਣਜਾਣ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੱਸਦਿਆਂ ਉਸਨੂੰ ਕਈ ਫੋਨ ਕੀਤੇ। ਠੱਗਾਂ ਨੇ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਵਾਇਆ ਕਿ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਇੱਕ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਪਾਰਸਲ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ ਦੇ ਕੇਸ 'ਚ ਫਸ ਗਏ ਹਨ। ਧਮਕੀਆਂ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਫੋਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਠੱਗਾਂ ਨੇ 11 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੱਥੀਂ ਲੈ ਲਏ।

ਸਾਇਬਰ ਫਰੌਡ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ?

ਫਰਜ਼ੀ ਪਾਰਸਲ ਦਾ ਝਾਂਸਾਸਭ ਕੁਝ ਉਸ ਵੇਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਡਾਕ ਘਰ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੱਸਦਿਆਂ ਕਹਾ ਕਿ ਉਸਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸੰਦਰਭ ਪਾਰਸਲ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪਾਰਸਲ ਵਿੱਚ 6 ਪਾਸਪੋਰਟ, ਕਈ ਏਟੀਐਮ ਕਾਰਡ, ਇੱਕ ਲੈਪਟਾਪ ਅਤੇ 150 ਗ੍ਰਾਮ MDMA (ਡਰੱਗਜ਼) ਹੈ।

ਸਾਇਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਣਕੇ ਡਰਾਇਆਜਦ ਪੀੜਤ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਸਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਕਾਲ ਨੂੰ ਇਕ ਸਾਇਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕੋਲ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਠੱਗਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ CBI, ED ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਸਾਇਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੱਸ ਕੇ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।

ਵੀਡੀਓ ਕਾਲ ਅਤੇ ਨਕਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਫਸਾਇਆਠੱਗਾਂ ਨੇ ਵੀਡੀਓ ਕਾਲ 'ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨੇ ਹੋਏ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਹਾਈ-ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ ਕੇਸ 'ਚ ਫਸਾਉਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤਿੰਨ ਨਕਲੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਚਿੱਠੀਆਂ ਭੇਜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਜਾਲੀ ਮੋਹਰਾਂ ਅਤੇ ਕੇਸ ਦੀਆਂ ਡੀਟੇਲਸ ਸੀ।

ਪੈਸੇ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰਵਾਏਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ, ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ IPS ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਲ ਸਿੰਘ ਰਾਜਪੂਤ ਦੱਸਿਆ, ਨੇ ਪੀੜਤ ਨੂੰ "ਐਸਕ੍ਰੋ ਅਕਾਉਂਟ" ਵਿਚ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਪੀੜਤ ਨੇ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਫਿਕਸਡ ਡਿਪਾਜ਼ਿਟ (FD) ਤੁੜਵਾਕੇ ਕੈਨਰਾ ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਭੇਜੇ। 99,000 ਰੁਪਏ ਬੰਧਨ ਬੈਂਕ ਅਤੇ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਫੈਡਰਲ ਬੈਂਕ ਦੇ ਖਾਤੇ 'ਚ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।

ਠੱਗੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜਜਦ ਪੀੜਤ ਨੇ ਕੁੱਲ 11 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਮੁੜ ਕਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਤਦ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਹ ਠੱਗੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਇਬਰ ਹੈਲਪਲਾਈਨ (1930) ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਾਈ।

ਠੱਗੀ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ?ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਠੱਗੀ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਲੋਕ ਇਸ ਜਾਲਸਾਜੀ ਦੇ ਚਲਦੇ ਲੱਖਾਂ ਤੇ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਸਲਾਹਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਠੱਗ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫੰਸਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ

  • ਕਦੇ ਵੀ ਕੋਈ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀ ਫੋਨ ਜਾਂ ਮੈਸੇਜ ਰਾਹੀਂ ਬੈਂਕ ਡੀਟੇਲ ਜਾਂ ਪੈਸੇ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗੀ।
  • ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਲ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਕੱਟ ਦਿਓ।
  • ਜੇ ਕਾਲ ਅਸਲੀ ਲੱਗੇ, ਤਾਂ official channels ਰਾਹੀਂ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ।
  • ਕਿਸੇ ਅਣਜਾਣ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਡੀਟੇਲ, ਪਾਸਵਰਡ ਜਾਂ OTP ਸਾਂਝੇ ਨਾ ਕਰੋ।
  • ਕੋਈ ਵੀ ਸ਼ੱਕ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਨੰਬਰ ਬਲੌਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ।