WhatsApp Image Scam: ਵਟਸਐਪ ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 3 ਅਰਬ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਥਲੀ ਐਕਟਿਵ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੈਸੇਜਿੰਗ ਐਪ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਗਪਗ 50 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਇਹ ਐਪ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੁਣ ਇਹ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਥਿਆਰ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਜੀ ਹਾਂ, ਕਾਲਾਂ, ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਲਿੰਕਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਹੈਕਰਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਤਰੀਕਾ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ। ਹੈਕਰ ਫੋਟੋ ਫਾਈਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੇ ਪੈਸੇ ਚੋਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜਬਲਪੁਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ WhatsApp 'ਤੇ ਭੇਜੀ ਗਈ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤੀ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਪਗ 2 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਏ।
ਨਵਾਂ ਘੁਟਾਲਾ ਕੀ?ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਹੁਣ 'ਸਟੈਗਨੋਗ੍ਰਾਫੀ' ਨਾਮਕ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੀਡੀਆ ਫਾਈਲ (ਜਿਵੇਂ ਫੋਟੋ, ਵੀਡੀਓ ਜਾਂ ਆਡੀਓ) ਵਿੱਚ ਲੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਡੇਟਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫਾਈਲਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਮ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਲਵੇਅਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਫੋਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹੀ ਐਕਟਿਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਟੈਗਨੋਗ੍ਰਾਫੀ ਕੀ ਹੈ?
ਸਟੈਗਨੋਗ੍ਰਾਫੀ ਇੱਕ ਤਕਨੀਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਮੀਡੀਆ ਫਾਈਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੁਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। .jpg ਜਾਂ .png ਵਰਗੀਆਂ ਫੋਟੋ ਫਾਈਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਡੇਟਾ ਮੈਟਾਡੇਟਾ ਜਾਂ 'ਲੀਸਟ ਸਿਗਨੀਫਿਕੈਂਟ ਬਿੱਟ' (LSB) ਵਿੱਚ ਲੁਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੱਸਾ ਫੋਟੋ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਪਰ ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਫੋਨ ਵਿੱਚ ਮਾਲਵੇਅਰ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਮਲਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਰਿਹਾ?
ਜਦੋਂ ਉਪਭੋਗਤਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫੋਟੋਆਂ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਫਾਈਲਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਮਾਲਵੇਅਰ ਨੂੰਐਕਟਿਵ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਲਵੇਅਰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਫੋਨ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕੀਤੇ ਪਾਸਵਰਡਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ OTP ਨੂੰ ਵੀ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਾਲਵੇਅਰ ਰਵਾਇਤੀ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਲਿੰਕਾਂ ਵਾਂਗ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਖੋਜਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਖਤਰਨਾਕ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਹਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਆਮ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਐਪਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਸਟੈਗਨੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਮਾਲਵੇਅਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਲਈ ਉੱਨਤ ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਟੂਲ ਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਘੁਟਾਲੇ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚੀਏ?
ਇਸ ਘੁਟਾਲੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ WhatsApp 'ਤੇ ਆਟੋ ਡਾਊਨਲੋਡ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। WhatsApp ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਓ ਤੇ 'ਸਟੋਰੇਜ ਤੇ ਡੇਟਾ' ਵਿੱਚ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਮੀਡੀਆ ਡਾਊਨਲੋਡ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਪੁੱਛੇ ਫ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਫਾਈਲ ਸੇਵ ਨਾ ਹੋਵੇ।
ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਮੀਡੀਆ ਫਾਈਲਾਂ ਨਾ ਖੋਲ੍ਹੋਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਣਜਾਣ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਕੋਈ ਤਸਵੀਰ ਜਾਂ ਵੀਡੀਓ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਾ ਖੋਲ੍ਹੋ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰੋ। ਜੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਨੰਬਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ ਤੇ ਬਲਾਕ ਕਰੋ।
ਗਰੁੱਪ ਇਨਵੀਟੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰੋਵਟਸਐਪ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਸੈਟਿੰਗਾਂ 'ਤੇ ਜਾਓ ਤੇ ਗਰੁੱਪ ਇਨਵੀਟੇਸ਼ਨ ਨੂੰ 'ਮੇਰੇ ਸੰਪਰਕ' ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਣਜਾਣ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰੋਵਟਸਐਪ 'ਤੇ ਕਦੇ ਵੀ OTP ਜਾਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਵੇਰਵੇ ਨਾ ਭੇਜੋ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਤੁਹਾਡਾ ਜਾਣੂ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ।