ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸਾਲੇ ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਸਵਾਦ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇੱਕ ਮਸਾਲਾ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀ ਕੀਮਤ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਮਸਾਲਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਸਾਲੇ ਦੇ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਬੂਟਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਾਲੇ ਵੱਡੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਫਰਾਂਸ, ਸਪੇਨ, ਇਰਾਨ, ਇਟਲੀ, ਗ੍ਰੀਸ, ਜਰਮਨੀ, ਜਾਪਾਨ, ਰੂਸ, ਆਸਟਰੀਆ, ਤੁਰਕੀਸਤਾਨ, ਚੀਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੇ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਾਸ਼ਤ ਜੰਮੂ ਦੇ ਕਿਸ਼ਤਵਾੜ ਤੇ ਜੰਮਨਤ-ਏ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪਾਂਮਪੁਰ ਦੇ ਸੀਮਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਇਸ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਮਸਾਲੇ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ ਕੇਸਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸੈਫ੍ਰਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕੇਸਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਢਾਈ ਲੱਖ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿੱਲੋ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ। ਕੇਸਰ ਦੇ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਡੇਢ ਲੱਖ ਫੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਕਿਲੋ ਸੁੱਕਾ ਕੇਸਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕੇਸਰ ਨੂੰ 'ਰੈੱਡ ਗੋਲਡ' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਕੰਦਰ ਮਹਾਨ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਲਗਪਗ 2300 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦੀ ਯੂਨਾਨ (ਗ੍ਰੀਸ) ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੇਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਿਸਰ ਦੀ ਰਹੱਸਮਈ ਰਾਣੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਕਲੀਓਪੈਟ੍ਰਾ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਦੀ ਸੀ। ਉਂਝ ਤਾਂ ਕੇਸਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਨੁਸਖ਼ਿਆਂ, ਭੋਜਨ ਪਕਵਾਨਾਂ ਤੇ ਦੇਵ ਪੂਜਾ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਾਨ ਮਸਾਲੇ ਤੇ ਗੁਟਖਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੇਸਰ ਨੂੰ ਖੂਨ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਵਾਲਾ, ਘੱਟ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਮੋਡੂਲੇਟਰ ਤੇ ਕੱਫ ਨਾਸ਼ਕ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਵਾਈ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜੜੀਆਂ ਬੂਟੀਆਂ ਤਕ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਤਾਜ਼ਾ ਖਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਕਰੋ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.winit.starnews.hin
https://apps.apple.com/in/app/abp-live-news/id811114904