ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਜੀਵਨ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀਆਂ ਨੂੰ ਪਰਿਪੱਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 ਵਿੱਚ, 2.30 ਕਰੋੜ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀਆਂ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 ਵਿੱਚ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀਆਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਵਿੱਚ, ਸਿਰਫ 69.78 ਲੱਖ ਜੀਵਨ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਕਾਰਨ ਲੌਕਡਾਊਨ ਕਾਰਨ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਖੋਹ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਖਰਾਬ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਟੜੀ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇੰਨੀ ਕਮਾਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ 24 ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 16 ਦੀਆਂ ਸਮਰਪਣ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਮੈਕਸ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ, ਆਈ.ਸੀ.ਆਈ.ਸੀ.ਆਈ. ਪ੍ਰੂਡੈਂਸ਼ੀਅਲ, ਐਚਡੀਐਫਸੀ ਲਾਈਫ, ਬਜਾਜ ਅਲਾਇੰਸ, ਆਦਿਤਿਆ ਬਿਰਲਾ ਸਨਲਾਈਫ, ਕੋਟਕ ਮਹਿੰਦਰਾ, ਟਾਟਾ ਏਆਈਏ, ਐਕਸਾਈਡ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ, ਕੇਨਰਾ-ਐਚ.ਐਸ.ਬੀ.ਸੀ., ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ, ਫਿਊਚਰ ਜਨਰਲ ਇੰਡੀਆ, ਏ.ਜੀ.ਐਸ. ਫੈਡਰਲ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ, ਐਡਲਵਾਈਸ ਟੋਕੀਓ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ, ਅਵੀਵਾ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਏਐਕਸਏ ਨੇ ਸਮਰਪਣ ਕੀਤੀਆਂ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਹੈ।
ਹੋਇਆ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ
ਪਾਲਿਸੀਧਾਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਔਸਤ ਸਮਰਪਣ ਮੁੱਲ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਪੈਸਾ ਕਿੰਨਾ ਤੰਗ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 ਵਿੱਚ ਸਮਰਪਣ ਕੀਤੀਆਂ ਜੀਵਨ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀਆਂ ਦਾ ਔਸਤ ਭੁਗਤਾਨ ਮੁੱਲ 62,552 ਰੁਪਏ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਦੇ ਸਮਰਪਣ ਮੁੱਲ ਦਾ ਲਗਭਗ ਅੱਧਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2020-21 ਵਿੱਚ, ਇਹ ਮੁੱਲ 1,67,427 ਰੁਪਏ ਸੀ। ਸਮਰਪਣ ਮੁੱਲ ਉਹ ਪੈਸਾ ਹੈ ਜੋ ਪਾਲਿਸੀ ਧਾਰਕ ਨੂੰ ਪਾਲਿਸੀ ਦੇ ਪ੍ਰੀ-ਮੈਚਿਓਰ ਸਮਰਪਣ 'ਤੇ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2021-22 ਵਿੱਚ ਐਲਆਈਸੀ ਦੀਆਂ 2.12 ਕਰੋੜ ਪਾਲਿਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਿਰਫ 43,306 ਰੁਪਏ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਵਿੱਚ, ਸਮਰਪਣ ਮੁੱਲ 1,49,997 ਰੁਪਏ ਸੀ।
ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਭਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਪਾਲਿਸੀ ਧਾਰਕ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਪਾਲਿਸੀ ਸਮਰਪਣ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਜਮ੍ਹਾ ਕੀਤੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਦਾ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹਿੱਸਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਿਯਮ ਹਨ। LIC ਜੀਵਨ ਬੀਮਾ ਪਾਲਿਸੀ ਦਾ ਸਮਰਪਣ ਮੁੱਲ ਤਾਂ ਹੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਜਮ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਾਰੰਟੀਸ਼ੁਦਾ ਸਮਰਪਣ ਮੁੱਲ ਦਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਲਿਸੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।