NPCI Market Share Rule: UPI ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ ਦੀਆਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। NPCI ਨੇ UPI ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਲਈ 30 ਫੀਸਦੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦੀ ਸੀਮਾ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਨੇੜੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਸੈਗਮੈਂਟ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ PhonePe ਅਤੇ Google Pay ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਮੁਸੀਬਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਯੂਪੀਆਈ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 85 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ 1 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਵੇਂ ਗਾਹਕ ਨਹੀਂ ਜੋੜ ਸਕਣਗੀਆਂ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਘੱਟ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
ਮਾਰਕੀਟ ਸ਼ੇਅਰ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ
ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੇਮੈਂਟਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (ਐਨਪੀਸੀਆਈ) ਨੇ ਥਰਡ ਪਾਰਟੀ ਯੂਪੀਆਈ ਕੰਪਨੀਆਂ (ਟੀਪੀਏਪੀ) ਲਈ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਦਸੰਬਰ 2022 ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ 30 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਦੋ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਦਸੰਬਰ, 2024 ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਗੂਗਲ ਪੇ ਅਤੇ ਵਾਲਮਾਰਟ ਦੀ ਕੰਪਨੀ PhonePe UPI ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਅਣਜਾਣ ਰਾਜੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਲਗਭਗ 85 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਾਰਕੀਟ ਸ਼ੇਅਰ ਹੈ। ਵੱਡਾ ਨਾਂ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੇਟੀਐੱਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਪਿੱਛੇ ਸੀ। ਹੁਣ ਪੇਟੀਐੱਮ ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਾਰਵਾਈ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ।
ਐਨਪੀਸੀਆਈ ਯੂਪੀਏ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ
NPCI ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ UPI ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦਾ ਰੈਗੂਲੇਟਰ ਹੈ। ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ NPCI ਜਲਦ ਹੀ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰਤ ਨਿਯਮ ਲਿਆਉਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਕਿ UPI ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਇਕ ਕੰਪਨੀ ਹਾਵੀ ਹੋਵੇ। ਨਵੇਂ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ 'ਤੇ ਵੀ ਰੋਕ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਮ ਪੜਾਅਵਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਗਾਹਕ 'ਤੇ ਕੋਈ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾ ਪਵੇ। NPSAI ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ UPI ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਪੂਰੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਨਾ ਕਰੇ।
ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਕਾਰਨ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ
ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕੰਪਨੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਛੋਟੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਟਿਕਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਨਵੀਨਤਾ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਆਖਿਰਕਾਰ ਗਾਹਕ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, NPCI ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ UPI ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਨਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੋਵੇ।