ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਜਗਰਾਓਂ ਦੇ ਵਿਰਕ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੂੰਹ-ਖੁਰ (FMD) ਬਿਮਾਰੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਕਰਮਣ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅੱਠ ਦੁੱਧ ਵਾਲੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਸ਼ੂਪਾਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਖੇਤਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਘਰਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਸਫੈਦ ਚੂਨਾ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਦੁੱਧ ਵੇਚ ਕੇ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਨ ਪਰਿਵਾਰ
ਪਿੰਡ ਵਿਰਕ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਗਾਂ, ਚਾਰ ਭੈਸਾਂ ਅਤੇ ਦੋ ਕੱਟੀਆਂ ਮਰ ਗਈਆਂ। ਪਸ਼ੂਪਾਲਕ ਕਿਸਾਨ, ਜੋ ਹਰ ਰੋਜ਼ 35 ਲੀਟਰ ਦੁੱਧ ਵੇਚ ਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਹੁਣ ਘਰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਦੁੱਧ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
ਸੱਤ-ਅੱਠ ਪਸ਼ੂ ਅਜੇ ਵੀ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬਚੇ ਹੋਏ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਵੀ ਸੁੱਕ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੱਤ-ਅੱਠ ਪਸ਼ੂ ਅਜੇ ਵੀ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਡੇਅਰੀ ਸੰਚਾਲਕ ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਵੀ ਦੋ ਛੋਟੀਆਂ ਕੱਟੀਆਂ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਮਰ ਗਈਆਂ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮਰੇ ਹੋਏ ਪਸ਼ੂ ਨੂੰ ਉਠਵਾਉਣ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ।
15 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਰੋਕਿਆ
ਪਿੰਡਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਪਸ਼ੂ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਟੀਕਾਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਫੈਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ 15 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ।
ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਪਸ਼ੂਪਾਲਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਆਪਣੀ ਟੀਮ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਪਹੁੰਚੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਖੂਨ ਅਤੇ ਲਾਰ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਚ ਲਈ ਲੈਬ ਭੇਜੇ। ਰਿਪੋਰਟ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਅਗਲੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਅਨਾਊਸਮੈਂਟ
ਖੇਤਰ ਦੇ ਪਸ਼ੂ ਚਿਕਿਤਸਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਡਾ. ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਰਪੰਚ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਾਊਡਸਪੀਕਰ ਰਾਹੀਂ ਘੋਸ਼ਣਾਵਾਂ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਤਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਵਿਭਾਗ ਹਰ ਸਾਲ 15 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ 30 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਮੂੰਹ-ਖੁਰ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਟੀਕਾਕਰਨ ਅਭਿਆਨ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵੈਕਸੀਨ 17 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਟੀਮ ਨੇ ਕੁੱਲ 2942 ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਨ ਕੀਤਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਿਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ, ਉੱਥੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਹਿਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਵੈਕਸੀਨੇਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਡਾਕਟਰ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਾਲਾਤ ਹੋਰ ਬਿਗੜ ਗਏ।
ਵਰਤਮਾਨ ਸਥਿਤੀ ਖ਼ਤਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ – ਡਾ. ਬਲਜੀਤ
ਡਾ. ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਰਤਮਾਨ ਸਥਿਤੀ ਖ਼ਤਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਵਿਭਾਗ ਲਗਾਤਾਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਟੀਮ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਰਹੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬਾਇਓ-ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।
ਡਾ. ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਪਸ਼ੂਪਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ:
ਬਿਮਾਰ ਪਸ਼ੂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਪਸ਼ੂਆਂ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਰੱਖੋ।
ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰੀ ਆਵਾਜਾਈ ਰੋਕੋ।
ਸਾਰੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਤੋਂ ਟੀਕਾਕਰਨ ਕਰਵਾਓ।
ਗਓੂਸ਼ਾਲਾ/ਡੇਅਰੀ ਦੀ ਸਾਫ਼-ਸਫ਼ਾਈ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ।
ਨਵੇਂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ 7–10 ਦਿਨ ਅਲੱਗ ਰੱਖੋ।
ਚੂਨੇ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਦਾ ਨਿਯਮਤ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ।
ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਕੜੀ ਨਜ਼ਰ ਜਾਰੀ ਹੈ।