Suicide Risk Professions: ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਅੱਜ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਦੁਖਾਂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਡਾ. ਮੈਥਿਊ ਨੋਕ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਨੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ ਕੁਝ ਤੱਥ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।
ਡਾ. ਨੋਕ, ਜੋ ਕਿ ਕਲੀਨਿਕਲ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਖੋਜ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵੀ ਹਨ, ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੁਝ ਪੇਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਜੋਖਮ ਕਾਫ਼ੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਗਲੋਬਲ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਅੰਕੜੇ
ਡਾ. ਨੋਕ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਲੋਕ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੁਬਾਰਾ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਬਚਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਪਛਤਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਸਿਰਫ਼ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਕਿੱਤਾਮੁਖੀ ਦਬਾਅ ਦਾ ਵੀ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।
ਕਿਹੜੇ ਪੇਸ਼ੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ?
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਜੋਖਮ ਉਹਨਾਂ ਪੇਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਲਗਾਤਾਰ ਤਣਾਅ, ਸਦਮੇ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਹੇਠ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਸਾਧਨਾਂ ਤੱਕ ਆਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਪੇਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ, (ਫਾਇਰਫਾਈਟਰ, ਮੈਡੀਕਲ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਰਮਚਾਰੀ), ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਕਰਮਚਾਰੀ, ਸਿਪਾਹੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੇਵਾ ਮੈਂਬਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਹਨਾਂ ਪੇਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਖਤਰਨਾਕ ਸਥਿਤੀਆਂ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ
ਡਾ. ਨੋਕ ਇਹਨਾਂ ਪੇਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਜੋਖਮ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ:
ਖਤਰਨਾਕ ਸਾਧਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ - ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਕੋਲ ਹਥਿਆਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਨਰਸਾਂ ਕੋਲ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਦਵਾਈਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਹੈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਕੰਮ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ - ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀ ਅਪਰਾਧ, ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਯੁੱਧ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਾਲੇ ਹੋਣ, ਜਾਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਾਲੇ ਡਾਕਟਰ ਹੋਣ, ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਦੁਖਦਾਈ ਵਾਤਾਵਰਣਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਜਨਸੰਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਰਕ - ਖਾਸ ਕਰਕੇ, ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਜੋਖਮ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਦਬਾਅ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਦਬਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਹਕੀਕਤ ਅਤੇ ਅੰਕੜੇ
ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਪੁਲਿਸ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਡਾ. ਨੋਕ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਉੱਥੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਦਰ ਅਚਾਨਕ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਗਈ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਕਈ ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਦਰ ਆਮ ਆਬਾਦੀ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।
ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਰੋਕਥਾਮ ਵਿੱਚ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਡਾ. ਨੋਕ ਨੇ ਚਰਚਾ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (AI) ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਰੋਕਥਾਮ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਸ਼ੀਨ ਲਰਨਿੰਗ ਜੋਖਮ ਦੇ ਪੈਟਰਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ AI 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਨਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕਈ ਵਾਰ ਵੱਡੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ।