Moon cave: ਮਨੁੱਖ ਚੰਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਚੰਨ 'ਤੇ ਜੀਵਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਚੰਨ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਅਤੇ ਰਹਿਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀਆਂ ਚੰਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਚੰਨ 'ਤੇ ਸੁਰੰਗ ਦੇਖੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਨ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂਗੇ ਕਿ ਕੀ ਇਨਸਾਨ ਸੱਚਮੁੱਚ ਚੰਨ 'ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਚੰਨ
ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਇਸਰੋ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਚੰਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਚੰਨ 'ਤੇ ਸੁਰੰਗ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਰੰਗਾਂ 'ਚ ਇਨਸਾਨ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ 'ਚ ਵਿਗਿਆਨੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚੰਨ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਰੰਗਾਂ 'ਚ ਜੀਵਨ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਗੁਫਾ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ 100 ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਹ ਭੂਮੀਗਤ ਗੁਫਾ ਚੰਨ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਸੈਂਕੜੇ ਗੁਫਾਵਾਂ 'ਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਫਾਵਾਂ 'ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਤਾਂ ਕਿ ਇਹ ਜਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਗੁਫਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੀ ਬਣਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਥੇ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਕੀ ਹੈ।
ਚੰਨ 'ਤੇ ਜੀਵਨ
ਚੰਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਚੰਨ 'ਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗੁਫਾ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਗਿਆਨੀ ਉੱਥੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਫਿਰ ਤੋਂ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੀਬੀਸੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਹੈਲਨ ਸ਼ਰਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਗੁਫਾ ਕਾਫੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਗਲੇ 20-30 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੋਇਆਂ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਰਹਿ ਸਕਣਗੇ। ਇਹ ਗੁਫਾ ਇੰਨੀ ਡੂੰਘੀ ਹੈ ਕਿ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਤਰਨ ਲਈ ਜੈੱਟ ਪੈਕ ਜਾਂ ਲਿਫਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਜੇ ਵੀ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਫਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਸੰਭਵ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਲਈ ਖੋਜ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਗੁਫਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੀ ਹੈ?
ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਗੁਫਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਟਲੀ ਦੀ ਟ੍ਰੇਂਟੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਲੋਰੇਂਜੋ ਬਰੂਜ਼ੋਨ ਅਤੇ ਲਿਓਨਾਰਡੋ ਕੈਰਰ ਨੇ ਰੲੱਕ ਪੱਥਰੀਲੇ ਮੈਦਾਨ 'ਤੇ ਇਸ ਟੋਏ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਰਾਡਾਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੀ ਗਏ। ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਨੰਗੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਪੋਲੋ-11 1969 ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਉਤਰਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਗੁਫਾ ਚੰਨ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਇਕ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਾਂਗ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਲੱਖਾਂ ਜਾਂ ਅਰਬਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਬਣੀ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਚੰਨ 'ਤੇ ਲਾਵਾ ਵਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਚੱਟਾਨ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਇੱਕ ਸੁਰੰਗ ਬਣ ਗਈ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕੈਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਸਪੇਨ ਦੇ ਲੈਂਜ਼ਾਰੋਟ ਦੀ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਗੁਫਾਵਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ।
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਫਾ ਕਾਫੀ ਵੱਡੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਜਗ੍ਹਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਜੀਵਨ ਵੀ ਗੁਫਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਚੰਨ 'ਤੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਫਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 50 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਸੀ ਕਿ ਚੰਨ 'ਤੇ ਗੁਫਾਵਾਂ ਹਨ। ਫਿਰ 2010 ਵਿੱਚ, ਲੂਨਰ ਰਿਕੋਨਾਈਸੈਂਸ ਆਰਬਿਟਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕ੍ਰੇਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਈਆਂ।