Medicine Packet: ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਮ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ‘ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਅਕਸਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਆਖਦੇ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ "ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਿਬ, ਇਹ ਕਿਹੜੀ ਦਵਾਈ ਲਿਖੀ ਹੈ?" ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟੋਰ ਵਾਲਾ ਹੀ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋਵੇਗੇ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਦਵਾਈ ਦੇ ਪੈਕਟ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਲਾਈਨ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਦਵਾਈਆਂ
ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ‘ਚ 90% ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰਾਂ ‘ਚ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਮਰੀਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਦਵਾਈ ਲੈਣੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਮੁਤਾਬਕ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ਤਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟੋਰ ‘ਤੇ ਹੀ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਦਵਾਈ ਨਿਰਮਾਤਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਮੌਖਿਕ ਸਮਝੌਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਡਾਕਟਰ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਹੀ ਦਵਾਈ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਦਵਾਈਆਂ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਲਾਈਨ
ਤੁਸੀਂ ਅਕਸਰ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇਖੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਕੇਟ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਲਾਲ ਲਾਈਨ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਸ ਲਾਈਨ ਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਹੈ? ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂਗੇ ਕਿ ਕੁਝ ਦਵਾਈਆਂ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਲਾਈਨ ਕਿਉਂ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ, ਦਵਾਈ ਦੇ ਪੈਕੇਟ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਲਾਈਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦਵਾਈ ਬਿਨਾਂ ਡਾਕਟਰੀ ਨੁਸਖ਼ੇ ਦੇ ਨਹੀਂ ਵਿਕ ਸਕਦੀ। ਆਸਾਨ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਜਿਹਨਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਲਾਈਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਬਿਨਾਂ ਨਾ ਤਾ ਵਿਕ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਮਰੀਜ਼ ਖਰੀਦ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਦਵਾਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਲਾਲ ਪੱਟੀ ਲਾਈ
ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਗਲਤ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦਵਾਈ ਨਿਰਮਾਤਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਦਵਾਈ ਦੇ ਪੈਕੇਟ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਪੱਟੀ ਲਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਦਵਾਈ ਦੇ ਪੈਕੇਟ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਉਤਨੀ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਹੀ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟੋਰ ਵਾਲਾ ਦਵਾਈ ਵਿਕਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਦਵਾਈਆਂ ‘ਤੇ Rx ਅਤੇ NRx ਕਿਉਂ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
Rx (Recipe) – ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦਵਾਈ ਸਿਰਫ਼ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।NRx (Non-Repeat Prescription) – ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੇਵਲ ਖਾਸ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਡਾਕਟਰ ਹੀ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।XRx (Extra Restricted) – ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੇਵਲ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਲਾਲ ਲਾਈਨ, Rx, NRx, ਅਤੇ XRx ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਵਾਈ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਚਿਤ ਉਪਯੋਗ ਬਾਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।