ਲੁਧਿਆਣਾ: ਲਗਾਤਾਰ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹੁਣ ਪਾਣੀ ਭਰ ਕੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਖਰੀਦਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਅਕਸਰ ਹੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ 'ਚ ਕਈ ਘਰਾਂ 'ਚ ਘੜੇ 'ਚ ਪੀਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਕੁਝ ਲੋਕ ਫਰਿੱਜ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲੋਂ ਘੜੇ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਘੜੇ ਖਰੀਦਣ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਬਣਿਆ ਬਰਤਣ ਘੜਾ ਖਰੀਦਣ ਆਏ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਠੰਢ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘੜੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਫਰਿੱਜ ਹਰ ਘਰ 'ਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਉਦੋਂ ਵੀ ਲੋਕ ਠੰਢੇ ਪਾਣੀ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਘੜੇ ਦੀ ਹੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਲੋਕ ਫਰਿੱਜਾਂ ਤੋਂ ਘੜਿਆਂ ਵੱਲ ਰੁਖ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਲਈ ਗਰਮੀ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਚ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨ ਨਾ ਸਿਰਫ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਠੰਢਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਬਲਕਿ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦੂਰ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਘੁਮਿਆਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਅਸਮਰੱਥ ਹਨ।
ਆਰਸੈਨਿਕ (ਸੰਖੀਆ) ਮਿਸ਼ਰਣ ਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨਾਲ ਹੁਣ ਹਰ ਸਮੇਂ ਪਾਣੀ ਵਸੂਲਣ ਲਈ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਕਿਸਮ ਦੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਬਹੁਤੇ ਵਸਨੀਕ ਅਜਿਹੇ ਘੜੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਟੂਟੀ ਲੱਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰਜਾਪਤ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਚੋਖੀ ਆਬਾਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਕਈ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣਾ ਰਵਾਇਤੀ ਕਿੱਤਾ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ।
ਪਹਿਲਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨ ਬਣਾਉਣੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਤੇ ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨ ਦੀ ਚੰਗੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸੜਕ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਘੜਾ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, “ਅਸੀਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਟੂਟੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬਰਤਨਾ ਦੀ ਮੰਗ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਇੰਝ ਸਿਹਤ ਦਾ ਕੁਝ ਫਾਇਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।”
ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਜੋ ਸੜਕ ਕੰਢੇ ਬੈਠੇ ਇੱਕ ਵਿਕਰੇਤਾ ਤੋਂ ਇੱਕ ਘੜਾ ਖਰੀਦਦੇ ਵੇਖੇ ਗਏ, ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਵਟਸਐਪ ਸੰਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨ ਵਰਤਣ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਉਚਿਤਤਾ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਪਤਾ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੀਆ ਰਹੇਗਾ।”
ਸੜਕ ਦੇ ਕੰਢੇ ਭਾਂਡੇ ਵੇਚਣ ਵਾਲੇ ਇਕ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਲਈ 150 ਤੋਂ 500 ਰੁਪਏ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਵੱਖ ਵੱਖ ਅਕਾਰ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਘੜਾ ਸੰਘਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਫ਼ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਇਸ ਬਰਤਨ ਦੇ ਠੰਢਾ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕਣ ਗਰਮੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਗੈਸ ਵਿਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਵਾ ਵਿਚ ਰਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਘੜੇ ਵਿਚ ਸੂਖਮ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਛੋਟੇ ਛੇਕ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਤੇ ਗੈਸ ਬਣਨ ਲਈ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।