Iron Side Effect : ਆਇਰਨ ਸਰੀਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਮੀ ਸਰੀਰ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣਾ ਵੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ (Iron Side Effect) ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਭੋਜਨ ਖਾ ਰਹੇ ਹੋ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਾਵਧਾਨ ਹੋ ਜਾਓ ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਇਰਨ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਇਰਨ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕਿਉਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਹੜੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ...
ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੈ ਵਾਧੂ ਆਇਰਨ ਸਰੀਰ ਨੂੰ?
ਦਰਅਸਲ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਆਇਰਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇਪਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹੈਪਸੀਡੀਨ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਹਾਰਮੋਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਇਰਨ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਬਣਾਏ ਰੱਖਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਹੈਪਸੀਡੀਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਧੇਰੇ ਆਇਰਨ ਸਟੋਰ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਹੈਪਸੀਡੀਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਵਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਹੈਪਸੀਡੀਨ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਆਇਰਨ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਧਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੈ ਨੁਕਸਾਨ
1. ਸਰੀਰ 'ਚ ਆਇਰਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਅਚਾਨਕ ਵਧਣ ਨਾਲ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ।
2. ਆਇਰਨ ਸਪਲੀਮੈਂਟਸ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
3. ਜੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਇਰਨ ਸਰੀਰ 'ਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਲੀਵਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
4. ਸਰੀਰ 'ਚ ਆਇਰਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਦਿਮਾਗ ਵੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
5. ਆਇਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਹੀਮੋਕ੍ਰੋਮੇਟੋਸਿਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗਾਂ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਬਣਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
6. ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਗਠੀਆ, ਕੈਂਸਰ, ਸ਼ੂਗਰ, ਦਿਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਜਿਗਰ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
7. ਆਇਰਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦੁਆਰਾ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ 'ਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਉਲਟਾ ਅਸਰ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਵਾਧੂ ਆਇਰਨ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਜੇ ਸਰੀਰ 'ਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਤਰੀਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੂਨ ਕੱਢਣ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਖੂਨਦਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀਮੋਕ੍ਰੋਮੇਟੋਸਿਸ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।