Lack of Sleep Effects: ਅੱਜ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਥਕਾਵਟ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ 5 ਤੋਂ 6 ਘੰਟੇ ਦੀ ਨੀਂਦ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ। ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਨਾ, ਸਵੇਰੇ ਕੌਫੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਸੁਸਤੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਦਿਨ ਭਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਘਸੀਟਣਾ ਆਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਆਦਤ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ 6 ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੌਣਾ ਸਰੀਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਦਿਮਾਗ, ਦਿਲ, ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ, ਜਾਂ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਹੋਵੇ। ਆਓ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੀਏ।
ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਮੀ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ?
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਬਾਲਗਾਂ ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 7 ਘੰਟੇ ਦੀ ਨੀਂਦ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਨੀਂਦ ਲਗਾਤਾਰ ਛੇ ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵ ਥਕਾਵਟ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ; ਕਈ ਹੋਰ ਸਰੀਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ, ਭੁੱਖ ਅਤੇ ਭਾਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਮਾੜੀ ਨੀਂਦ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਾਰਮੋਨਾਂ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ 5 ਤੋਂ 6 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੌਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀ-ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਜਾਂ ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਦੁੱਗਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ BMI ਵਧਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਜਲਦੀ ਮੋਟੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੈਪਟਿਨ (ਸੰਤੁਸ਼ਟਤਾ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹਾਰਮੋਨ) ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਘਰੇਲਿਨ (ਭੁੱਖ-ਉਤੇਜਕ ਹਾਰਮੋਨ) ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ, ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਲਗਾਤਾਰ ਤਣਾਅ ਦੇ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਵਧਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਭਾਰ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦਿਮਾਗ, ਸੋਚ ਅਤੇ ਮੂਡ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਨੀਂਦ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਸਗੋਂ ਦਿਮਾਗ 'ਤੇ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ, ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਰ ਹੌਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਡਿਮੈਂਸ਼ੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੂਡ 'ਤੇ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੁਰੰਤ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਨੀਂਦ ਦੀ ਘਾਟ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ, ਘਬਰਾਹਟ, ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਅਕਸਰ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਦੀ ਘਾਟ
ਨੀਂਦ ਸਰੀਰ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ, ਲਾਗਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਅਤੇ ਸੋਜ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਛੇ ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੌਣ ਨਾਲ ਸੈਂਕੜੇ ਜੀਨਾਂ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਜੋ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਤਣਾਅ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਰੀਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਲਾਗਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਰਿਕਵਰੀ ਹੌਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਰਮੋਨ, ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂ ਮੁਰੰਮਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨੀਂਦ ਦੌਰਾਨ, ਸਰੀਰ ਵਿਕਾਸ ਹਾਰਮੋਨ ਛੱਡਦਾ ਹੈ, ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮੌਤ ਦਾ ਜੋਖਮ
ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੀਂਦ ਦੋਵੇਂ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਤ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਜੋਖਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਲਗਭਗ 15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜ ਘੰਟੇ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੌਂਦੇ ਹਨ।
ਇਸਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਨੀਂਦ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਲਈ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਲਗਾਤਾਰ ਛੇ ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੌਂ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸੋਚ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਪਰ ਤੁਹਾਡਾ ਸਰੀਰ ਕੀਮਤ ਅਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਿਹਤਰ ਨੀਂਦ ਲਈ ਕੁਝ ਸਧਾਰਨ ਕਦਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਸੌਣ ਅਤੇ ਜਾਗਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾਉਣਾ, ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ, ਲੈਪਟਾਪ ਅਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਲਾਈਟਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ, ਅਤੇ ਕਮਰੇ ਨੂੰ ਠੰਡਾ ਅਤੇ ਹਨੇਰਾ ਰੱਖਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।