ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬੱਚੇ ਘੰਟਿਆਂ ਬੱਧੀ ਟੀਵੀ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਟੀਵੀ ਦੇਖਣਾ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਇਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਹੁਤ ਬਦਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਪੇ ਦਫ਼ਤਰ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਕੋਰੋਨਾ ਆਇਆ ਹੈ, ਵਰਕ ਫਰੋਮ ਹੋਮ ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਘਰ ਤੋਂ ਹੋਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਕਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਸਕ੍ਰੀਨ 'ਤੇ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਪਹਿਲਾਂ ਬੱਚੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਵੀ ਰੋਕਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਟੀਵੀ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖੇਡਾਂ ਹੋਣ ਜਾਂ ਕਾਰਟੂਨ ਦੇਖਣਾ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਰਚਨਾਤਮਕ ਚੀਜ਼ ਸਿੱਖਣੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਟੀਵੀ ਜਾਂ ਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਟੀਵੀ ਦੇਖਣਾ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਟੀਵੀ ਦੇਖਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਟੀਵੀ ਦੇਖਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਟੀਵੀ ਦੇਖਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਟੀਵੀ ਦੇ ਰੌਂਅ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਵੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਟੀਵੀ ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ 'ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਾਣੋ ਟੀਵੀ ਦੇਖਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਟੀਵੀ ਦੇਖਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਟੀਵੀ ਦੇਖਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਟੀਵੀ ਦੇਖਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਟੀਵੀ ਦੇ ਰੌਂਅ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਵੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਟੀਵੀ ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ 'ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਾਣੋ ਟੀਵੀ ਦੇਖਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
1- ਹਰ ਘੰਟੇ ਬ੍ਰੇਕ ਲਓ- ਬੱਚੇ ਲਗਾਤਾਰ ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਟੀਵੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਇੰਨੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ 'ਚ ਐਨਕਾਂ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਕ ਘੰਟਾ ਲੰਘਦੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰੇਕ ਦਿਓ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਹੋਵੇ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲਗਾਓ। ਕੁਝ ਦੇਰ ਲਈ ਟੀਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2- ਸਹੀ ਪੁਜੀਸ਼ਨ 'ਚ ਬੈਠੋ- ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਬੈਠ ਕੇ ਨਹੀਂ ਬੈਠਦੇ ਅਤੇ ਲੇਟ ਕੇ ਟੀਵੀ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਸੋਫੇ 'ਤੇ ਲੇਟਣਾ ਜਾਂ ਮੰਜੇ 'ਤੇ ਲੇਟਣਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਿੱਠ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਠੀਕ ਨਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਕਮਰ ਦਰਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਗਰਦਨ ਅਤੇ ਮੋਢਿਆਂ 'ਚ ਵੀ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਟੀਵੀ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
3- ਸਕਰੀਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਬੈਠ ਕੇ ਟੀਵੀ ਦੇਖੋ- ਬੱਚੇ ਟੀਵੀ ਦੇ ਕੋਲ ਬੈਠ ਕੇ ਟੀਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਟੀਵੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੜਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਖਾਂ ਖੁਸ਼ਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਐਨਕਾਂ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਨੇੜੇ ਤੋਂ ਟੀਵੀ ਦੇਖਣ 'ਤੇ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
4- ਲਾਈਟਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ- ਅੱਜ ਕਲ ਬੱਚੇ ਕਮਰੇ ਦੇ ਪਰਦੇ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਲਾਈਟਾਂ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਟੀਵੀ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਟੀਵੀ ਦੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਫੋਕਸ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚੇ ਹਨੇਰੇ 'ਚ ਟੀ.ਵੀ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਟੀ.ਵੀ ਦੀ ਲਾਈਟ ਹੀ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਡਿੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਘੱਟ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ 'ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
5- ਕੁਰਸੀ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੌਲੀਆ ਜਾਂ ਸਿਰਹਾਣਾ ਰੱਖੋ- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਟੀਵੀ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਹਰ 1 ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਟੀਵੀ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਬ੍ਰੇਕ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਟੀਵੀ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਬੈਠਣ ਨਾਲ ਕਮਰ ਦਰਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਬੈਠੇ ਹੋ ਤਾਂ ਕੁਰਸੀ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਿਰਹਾਣਾ ਰੱਖੋ ਜਾਂ ਤੌਲੀਆ ਰੱਖੋ ਤਾਂ ਕਿ ਪਿੱਠ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਕਲੀਫ ਨਾ ਹੋਵੇ।