Farmer News: ਡਵਾਰਫ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ Southern Rice Black Streaked Dwarf Virus ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਝੋਨੇ ਦੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪੌਦੇ ਦਾ ਵਾਧਾ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪੌਦਾ ਬੌਣਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਸਲ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਚਿੱਟੇ ਪਿੱਠ ਵਾਲੇ ਕੀੜੇ ((White-backed plant hopper) ਰਾਹੀਂ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੀੜੇ ਪੌਦੇ ਤੋਂ ਰਸ ਚੂਸਦੇ ਹਨ ਤੇ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੌਦੇ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਪੌਦੇ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਅੰਬਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੁਲਾਣਾ, ਸਾਹਾ ਅਤੇ ਨਾਰਾਇਣਗੜ੍ਹ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 400 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ, ਪਰਮਲ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਅਗੇਤੀਆਂ ਬੀਜੀਆਂ ਫਸਲਾਂ 'ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਮੀਦਪੁਰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸਰਪੰਚ ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਨੇ 54 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਝੋਨਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 14 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਫਸਲ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਰਨਾਲਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਨੇ 18 ਏਕੜ ਵਿੱਚ ਝੋਨਾ ਬੀਜਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਫਸਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੌਣੇਪਣ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕੋਈ ਖਾਸ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸੰਕਰਮਿਤ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਟ ਕੇ ਸੁੱਟਣਾ ਵਿਵਹਾਰਕ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ "ਉਡੀਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਦੇਖੋ" ਦੀ ਨੀਤੀ ਅਪਣਾਈ ਹੈ।
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ?
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਉਖਾੜ ਕੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਦੱਬ ਦਿਓ।
ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਨਿਕਾਸੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰੋ।
ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰੋ।
ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਖਰਚੇ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਕਾਬੂ ਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਫਸਲ ਦਾ 80-90% ਤੱਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਿਸਾਨਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਲਗਭਗ ₹ 2000 ਦਾ ਆਰਥਿਕ ਬੋਝ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੌਣਾ ਵਾਇਰਸ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਨਿਯਮਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹੀ ਤੁਰੰਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਰੋਕਥਾਮ ਨਾਲ ਹੀ ਫਸਲ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।