ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2024 ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਚ ਨਫੇ-ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਡੂੰਘੀ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਹਾਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਆਗੂ ਬੰਦ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ ਪਿੱਛੇ ਆਪਣੀ ਹਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਹਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਿਆਸੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਪਰ, ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਜਪਾ ਹੁਣ ਸਮਝਣ ਲੱਗੀ ਹੈ।
ਸਿਆਸੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਹਾਰ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨਾ ਬਦਲਣਾ ਆਤਮਘਾਤੀ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੂਜਾ, ਭਾਜਪਾ ਦੇ 400 ਪਾਸ ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਨੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੁਚੇਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਤੀਜਾ, INDIA ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਹਰ ਰੈਲੀ ਵਿੱਚ ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਅਤੇ ਪੇਪਰ ਲੀਕ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਚੌਥਾ, ਭਾਜਪਾ ਅੰਦਰ ਧੜੇਬੰਦੀ ਅਤੇ ਟਿਕਟਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰੀ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣਾ ਆਤਮਘਾਤੀ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ INDIA ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਹਥਿਆਰ ਮਿਲ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਖਿਲੇਸ਼ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਰੈਲੀਆਂ ਵਿਚ ਭਰਪੂਰ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਖ਼ੂਬ ਫਾਇਦਾ ਵੀ ਲਿਆ।
ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ ਹਰ ਰੈਲੀ ਵਿੱਚ ਪਾਰਲੇ-ਜੀ ਬਿਸਕੁਟਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈ ਕੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਦਿੰਦੇ ਨਹੀਂ ਥੱਕਦੇ। ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ ਰੈਲੀਆਂ ‘ਚ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ, ‘ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਡੇ ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੋਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਚੋਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਪਰਾਲੀ ਜੀ ਦੇ ਬਿਸਕੁਟ ਪਹਿਲਾਂ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਵੇਖੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਬਿਸਕੁਟਾਂ ਦੇ ਪੈਕੇਟ ਕਿੰਨੇ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਧਦੀ ਗਈ ਅਤੇ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਇਆ…ਦੱਸੋ ਹੁਣ ਪੈਕਟ ਕਿੰਨੇ ਛੋਟੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ…ਅੱਜ ਇਕ ਪੈਕਟ ‘ਚ ਕਿੰਨੇ ਬਿਸਕੁਟ ਮਿਲਦੇ ਹਨ? ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ? ਇਸ ਲਈ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ। ਇਹ ਭਾਜਪਾ ਵਾਲੇ ਫਿਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਧਾਉਣਗੇ। ਫਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੈਕੇਟ ‘ਚ ਇਕ ਬਿਸਕੁਟ ਮਿਲੇਗਾ।
ਸਿਆਸੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਸੰਜੀਵ ਪਾਂਡੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ‘ਇਸ ਚੋਣ ਵਿਚ ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜਨਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦੇ ਉਠਾਏ, ਸਗੋਂ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਵਿਚ ਜਾਤੀ ਸਮੀਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ। ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ ਲਾਹੇਵੰਦ ਰਿਹਾ। ਅਖਿਲੇਸ਼ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਰੈਲੀਆਂ ‘ਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਉਠਾਇਆ।
ਪਾਰਲੇ-ਜੀ ਬਿਸਕੁਟ ਪਿੰਡ ਦੇ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਮੱਧ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਪਾਰਲੇ-ਜੀ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕਰਕੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ‘ਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਆਖਰੀ ਵਰਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਛੂਹ ਲਿਆ। ‘ਪੀਡੀਏ’ ਦਾ ਫਾਰਮੂਲਾ ਯਾਨਿ ਪਛੜੇ, ਦਲਿਤ ਅਤੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ‘ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਵੀ ਇਸੇ ਫਾਰਮੂਲੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਪਾਰਲੇ-ਜੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਬਿਸਕੁਟ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਸਕੁਟ 85 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ। ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਪੁਰਾਣੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਲੈਕੇ ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਬ੍ਰਾਂਡ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2024 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ 80 ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਪਾ ਨੇ 37 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਹਨ।