NOTA: ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2024 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮਤ ਅਜ਼ਮਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ 53 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਭਾਜਪਾ, ਕਾਂਗਰਸ ਸਮੇਤ 38 ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੋਟਾ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਇਸ ਚੋਣ ਵਿੱਚ NOTA ਨੂੰ 0.99% ਭਾਵ 63 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ 60 ਲੱਖ ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਚੁਣਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ, ਸਗੋਂ ਆਪਣਾ ਫਰਜ਼ ਸਮਝਦਿਆਂ ਵੋਟ ਪਾਈ। 36 ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ ਨੋਟਾ ਬਟਨ ਦਬਾਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 2.10% ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੱਤ ਗੇੜਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਮਤਦਾਨ ਵਾਲੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਿਹਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਰਿਹਾ। ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਬਿਹਾਰ 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੋਟਰ ਨੋਟਾ ਦਾ ਬਟਨ ਦਬਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਲੋਕ ਵੋਟਿੰਗ ਪ੍ਰਤੀ ਉਦਾਸੀਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਨੂੰ NOTA 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ 0.20% ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਘੱਟ ਵੋਟਿੰਗ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰਹੇ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਸੂਬਿਆਂ 'ਚ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਇਹ ਰਹੀ ਕਿ ਇੱਥੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ ਨੋਟਾ 'ਤੇ ਵੋਟਿੰਗ ਕਰਨ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ। ਦੋਵਾਂ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨੋਟਾ ਬਟਨ ਦਬਾਇਆ ਗਿਆ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨੋਟਾ ਉੱਤੇ 0.71% ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ 0.83% ਵੋਟਾਂ ਪਈਆਂ। ਇਸ ਵਾਰ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵੋਟਿੰਗ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ 'ਚ ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ NOTA 'ਤੇ 0.90% ਤੋਂ ਘੱਟ ਮਤਦਾਨ ਕੀਤਾ।
ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਦਸੰਬਰ 2013 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵੋਟਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ (ਈਵੀਐਮ) ਵਿੱਚ ਨੋਟਾ (ਉਪਰੋਕਤ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ) ਵਿਕਲਪ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। NOTA ਬਟਨ ਦਬਾਉਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਵੋਟਰ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਈ ਲੋਕ ਨੋਟਾ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵੋਟ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।
ਨੋਟਾ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੋਈ ਬਹੁਤਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਵੋਟਰ ਇਸ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ 'ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਨੋਟਾ ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਵੋਟਾਂ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਜੇਤੂ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਰਿਫਾਰਮਜ਼ (ਏਡੀਆਰ) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2013 ਵਿੱਚ ਨੋਟਾ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 2014 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਨੋਟਾ ਨੂੰ 1.08 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਭਾਵ 60,00197 ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 1.06 ਫੀਸਦੀ ਯਾਨੀ 65,23,975 ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ।