Delhi Pollution: ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਹਵਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਹੈਲਥ ਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਐਂਡ ਇਵੈਲੂਏਸ਼ਨ (IHME) ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 2023 ਵਿੱਚ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ 17,188 ਮੌਤਾਂ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹਰ ਸੱਤ ਮੌਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ।
ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਣ ਪਦਾਰਥ (PM2.5), ਭਾਵ, ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਕਣਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ, ਅਜੇ ਵੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਰਿਸਰਚ ਆਨ ਐਨਰਜੀ ਐਂਡ ਕਲੀਨ ਏਅਰ (CREA) ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2023 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 15% ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਉੱਚ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਵਰਗੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸਿਹਤ ਖਤਰਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
2023 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦੇ ਹੋਰ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ
ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ: 14,874 ਮੌਤਾਂ (12.5%)ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ (ਸ਼ੂਗਰ): 10,653 ਮੌਤਾਂ (9%)ਹਾਈ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ: 7,267 ਮੌਤਾਂ (6%)ਮੋਟਾਪਾ (ਉੱਚ BMI): 6,698 ਮੌਤਾਂ (5.6%)
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਹਵਾ ਸਾਲ ਦਰ ਸਾਲ ਹੋਰ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। PM2.5 ਦਾ ਪੱਧਰ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਦੇ ਮਿਆਰਾਂ ਤੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਸਟ੍ਰੋਕ ਅਤੇ ਦਮਾ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
CREA ਰਿਪੋਰਟ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੁੱਦਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਇਸ ਖ਼ਤਰੇ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ-ਅਧਾਰਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗਿਕ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ, ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗ੍ਰੀਨ ਜ਼ੋਨਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਨ ਵਰਗੇ ਉਪਾਅ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।