ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਫੌਜੀ ਟਕਰਾਅ 'ਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਦੋ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਧਦੇ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਉਛਾਲ ਆਇਆ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ ਵੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਡੁੱਬ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਜੰਗ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗ ਦਾ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ? ਭਾਰਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮੰਗਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ?
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਵਪਾਰਕ ਸਬੰਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2024-25 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ 2.1 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 1.6 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮਾਨ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦਾ 32ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰਕ ਭਾਈਵਾਲ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਤੋਂ ਰਾਡਾਰ, ਸਰਵੀਲਾਂਸ, ਲੜਾਕੂ ਡਰੋਨ, ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਸਮੇਤ ਫੌਜੀ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਮੋਤੀ, ਕੀਮਤੀ ਪੱਥਰ, ਬਿਜਲੀ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਉਪਕਰਣ, ਖਾਦ, ਰਸਾਇਣਕ ਉਤਪਾਦ ਵੀ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2024-25 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਈਰਾਨ ਨੂੰ 1.2 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਸਮਾਨ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ 441.9 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਸਮਾਨ ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਕੱਚਾ ਤੇਲ, ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ, ਰਸਾਇਣ, ਕੱਚ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਸਮਤੀ ਚੌਲ, ਚਾਹ, ਕੌਫੀ ਅਤੇ ਖੰਡ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਟਕਰਾਅ ਵਧਣ ਨਾਲ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਆਯਾਤ-ਨਿਰਯਾਤ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਉਡਾਣ ਦੇ ਕਿਰਾਏ ਵੀ ਵੱਧ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ, ਭਾਰਤੀ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਖਾੜੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀਆਂ ਹਨ। ਯੁੱਧ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਏਅਰਲਾਈਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਹੋਰ ਰਸਤਾ ਲੱਭਣਾ ਪਵੇਗਾ।