World War 2 : ਜੰਗਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਬੰਧਨ ਨਹੀਂ ਤੋੜਦੀਆਂ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਦੋ ਜੰਗਾਂ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲ-ਦਹਿਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨਤੀਜੇ ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਹੰਝੂ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਰਦੀਆਂ। ਉਹ ਇੱਧਰ-ਉੱਧਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਜੰਗ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਕੀ ਖੋਹ ਸਕਦੀ ਹੈ?
ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਕ੍ਰਿਸਮਿਸ ਮੌਕੇ ਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪਣਡੁੱਬੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕ੍ਰਿਸਮਿਸ ਕੇਕ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਹਰ ਗੱਲ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਮਾਂ ਖੁਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਬੇਟੇ ਨੇ ਕੇਕ ਖਾ ਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮਾਂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਇਹ ਕੇਕ ਉਸ ਤੱਕ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਿਆ। ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਖਾਧਾ ਹੀ ਰਿਹਾ। ਆਖ਼ਰ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਹੋਇਆ ਕਿ ਜਿਸ ਨੇ ਇਹ ਕੇਕ ਖਾਧਾ ਉਸ ਨੇ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਖਾਧਾ?
"ਮੈਂ ਹੁਣ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਹਾਂ"
ਨੌਟਿੰਘਮ ਦੇ ਪਣਡੁੱਬੀ ਬਰਟ ਹੈਮਿਲਟਨ ਸਮਿਥ ਨੇ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, ''ਮੈਂ ਅਜੇ ਵੀ ਵਨ ਪੀਸ ਹਾਂ। ਦਰਅਸਲ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ 'ਚ ਤਾਇਨਾਤ ਇਸ ਪਣਡੁੱਬੀ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਤੋਂ ਘਰ ਵਾਪਸੀ 'ਤੇ ਇਹ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਬਮਰੀਨਰ ਬਰਟ ਨੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਲੜਨ ਲਈ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਬਰਟ ਹੈਮਿਲਟਨ 1941 ਵਿੱਚ ਪਣਡੁੱਬੀ HMS-33 (HMS P33) ਦੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ।
ਇਸ ਪਣਡੁੱਬੀ 'ਤੇ ਕਈ ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਗਿਆ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਣਖੀ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਕੇਕ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਣਡੁੱਬੀ ਦੇ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ 30 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ ਸੀ। ਦਰਅਸਲ ਇਸ ਕੇਕ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਉਦੋਂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਾਇਲ ਨੇਵੀ ਸਬਮਰੀਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਬਰਟ ਹੈਮਿਲਟਨ ਸਮਿਥ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ।
ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਕੇਕ 1939 'ਚ ਗਿਆ ਸੀ ਖਰੀਦਿਆ
ਪਣਡੁੱਬੀ ਬਰਟ ਹੈਮਿਲਟਨ ਸਮਿਥ ਆਪਣੇ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਕੇਕ ਟ੍ਰੀਟ ਖਾਣ ਲਈ ਕਦੇ ਘਰ ਨਹੀਂ ਪਰਤਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਇਹ ਕੇਕ ਸਾਲ 1939 ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਉਮੀਦਾਂ ਨਾਲ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ। ਬਰਟ ਪਣਡੁੱਬੀ HMS-33 ਦੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਉਹ 1941 ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਤੋਂ ਚਾਰਜ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਗਈ ਸੀ। ਰਾਇਲ ਨੇਵੀ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਕ੍ਰਿਸਮਸ 'ਤੇ ਰਾਇਲ ਨੇਵੀ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਕੱਲੇਪਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਇੱਕ ਦਰਦਨਾਕ ਕਹਾਣੀ ਹੈ।
ਭੈਣ ਚਿੱਠੀਆਂ ਲਿਖਦੀ ਰਹੀ...
ਬਰਟ ਸਮਿਥ ਦੀ ਭੈਣ ਫਲੋ ਬਰਬੇਜ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀਆਂ ਅਣਦੇਖੀਆਂ ਚਿੱਠੀਆਂ ਗੋਸਪੋਰਟ, ਹੈਂਪਸ਼ਾਇਰ ਦੇ ਇੱਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਪੱਤਰ 1983 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੇਕ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਨੂੰ ਵੀ ਦਾਨ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ 'ਚ ਸਬਮਰੀਨਰ ਬਰਟ ਦੀ ਭੈਣ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪੁਰਾਣੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 1905 'ਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਹ ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਵਿਚ ਪਣਡੁੱਬੀ ਐਚਐਮਐਸ ਓਸੀਰਿਸ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਸੇਵਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1939 ਵਿਚ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਲਈ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਨ।
ਯੂਕੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਉਣ ਅਤੇ ਹੌਸਲਾ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਮ ਭੇਜਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਲਿਖਿਆ, "ਦ ਵਾਂਡਰਰ ਬ੍ਰੀਫ ਸਪੈਲ ਸਟਿਲ ਇਨ ਵਨ ਪੀਸ"। ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਘਰ ਪਰਤਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਪਣਡੁੱਬੀ HMS P.33 ਦੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਪਣਡੁੱਬੀ ਮਾਲਟਾ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ।
ਅਗਸਤ 1941 ਵਿੱਚ, ਪਣਡੁੱਬੀ ਨੂੰ ਲੀਬੀਆ ਦੇ ਤੱਟ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਕਾਫਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਕਈ ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਤੋਂ ਚਾਰਜ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡੁੱਬ ਗਈ ਸੀ। ਸਬਮਰੀਨਰ ਬਰਟ ਹੈਮਿਲਟਨ ਸਮਿਥ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਬਮਰੀਨਰ ਬਰਟ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾ ਖਾਏ ਹੋਏ ਕੇਕ ਦੀ ਇਹ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਅੱਜ ਵੀ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੇ ਰੀਮੇਬਰੈਂਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕੇਕ 'ਤੇ ਕੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ...
ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੇਕ ਦੇ ਵਰਣਨ ਵਿੱਚ ਬਰਬੇਜ ਦੇ HMS P33 ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਕਾਇਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਕੇਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਕੇਕ ਦਾ ਆਕਾਰ ਗੋਲਾਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਦੁਆਲੇ ਟਾਰਟਨ ਬੈਂਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਦਾਮ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਟੈਗ ਨਾਲ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਨਕਲੀ ਹੋਲੀ ਦੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ 'ਮੇਰੀ ਕ੍ਰਿਸਮਸ' ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਹੋਲੀ ਇੱਕ ਸਦਾਬਹਾਰ ਝਾੜੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਪੱਤੇ ਕੰਡੇਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੇਕ ਪਲਾਸਟਿਕ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ. ਕੇਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅੰਡਾਕਾਰ ਆਕਾਰ ਦੇ ਟੀਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਗੂੜ੍ਹੇ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਪੇਂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਈਡ ਕੋਲ ਰੈਡੀਅਨਸ ਲਿਮਟਿਡ, ਡੋਨਕਾਸਟਰ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ 'ਰੈਡੀਐਂਸ ਕ੍ਰੀਮ ਡੀ ਮੇਂਥੇ ਟੌਫੀ' ਹੈ। ਟੀਨ ਦੇ ਢੱਕਣ 'ਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।