Chanakya Niti : ਚਾਣਕਿਆ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਇਸ ਸੁਆਰਥੀ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇ ਕੋਈ ਲੋੜ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪਾਲਣ ਕਰੋ। ਚਾਣਕਿਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਅਸਫਲਤਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਲਾਲਚ ਉਹ ਦੁਸ਼ਟ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ ਜੋ ਮਰਦੇ ਦਮ ਤੱਕ ਬੰਦੇ ਦਾ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਚਾਣਕਿਆ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਕਿਹੜੀ ਗਲਤੀ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਆਈ ਸਫਲਤਾ ਵੀ ਉਸ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ...
यो ध्रुवाणि परित्यज्य अध्रुवं परिषेवते ।
ध्रुवाणि तस्य नश्यन्ति चाध्रुवं नष्टमेव हि।।
- ਆਚਾਰੀਆ ਚਾਣਕਿਆ ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਅਧਿਆਏ ਦੇ 13ਵੇਂ ਛੰਦ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇੜੇ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭੱਜਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਗੁਆ ਬੈਠਦਾ ਹੈ। ਚਾਣਕਿਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਬਿਨਾਂ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਚਾਣਕਿਆ ਨੇ ਤੁਕ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਵੀ ਨਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਗਲਤ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਹੱਕ ਵੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਫਲਤਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਰਣਨੀਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇ। ਚਾਣਕਿਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਸੱਚ-ਮੁੱਚ ਸਹੀ ਅਤੇ ਗਲਤ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਕਰਨਾ ਜਾਣਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਦੁਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਜਿਸ ਕੰਮ ਲਈ ਟੀਚਾ ਮਿੱਥਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਕ ਵਿਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਭ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਹਰ ਕੰਮ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਰਹਿਣਾ ਅਕਲਮੰਦੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ।