ਭਾਰਤ ਔਨਲਾਈਨ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਜਾਲ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਲੱਖਾਂ ਅਤੇ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਗੁਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਘੁਟਾਲੇਬਾਜ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਠੱਗਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਸੇ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਨਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਨਲਾਈਨ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੀ ਇੱਕ ਔਰਤ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸਕੈਮ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੁਦ ਨੂੰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਬ੍ਰਾਂਚ ਦੇ ਅਫਸਰ ਦੱਸ ਰਹੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ 80 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਘੁਟਾਲੇਬਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਲਈ ਆਧਾਰ ਅਤੇ ਸਿਮ ਕਾਰਡ ਵਿਚਕਾਰ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ।
ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਸੈਕਟਰ 11 ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜਤ ਮਹਿਲਾ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਕ੍ਰਾਈਮ ਬ੍ਰਾਂਚ ਤੋਂ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਔਰਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਿਮ ਕਾਰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗ਼ੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ।
ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲਈ, ਸਕੈਮਰ ਨੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਜਾਅਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ ਦੀਆਂ 24 ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਕਾਲਰ ਨੇ ਫਿਰ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਵੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ। ਘਬਰਾ ਕੇ ਪੀੜਤ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕਾਲਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੀ ਨੇੜਿਓਂ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ।
ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣ ਲਈ, ਕਾਲਰ ਨੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਚੱਲ ਰਹੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਦੱਸੇ ਗਏ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ 80 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਅਤੇ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਬੇਕਸੂਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਕੇਸਾਂ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਲਈ, ਔਰਤ ਨੇ ਪੈਸੇ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਸ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ, ਘੁਟਾਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਛੱਡੇ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਸੇ ਵੀ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ। ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਥਾਣੇ ਵਿਚ ਦਰਜ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਜੇ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਅਜਿਹੇ ਘੁਟਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਇਹ ਹਨ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੁਝਾਅ:
- ਕਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ। ਅਸਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕਦੇ ਵੀ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਾਂ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦੇ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਸੰਪਰਕ ਨੰਬਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਕਾਲ ਕਰਕੇ ਜਾਂਚ ਕਰੋ।
- ਆਧਾਰ ਨੰਬਰ, ਬੈਂਕ ਵੇਰਵੇ ਜਾਂ OTP ਵਰਗੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਦੇ ਵੀ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰੋ। ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗਣਗੀਆਂ।
- ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਡਰਾਉਣੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ। ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਉਚਿਤ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਦੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੀਆਂ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕੀ ਕਾਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ, ਦੋਸਤਾਂ ਜਾਂ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ। ਦੂਜੀ ਰਾਏ ਅਕਸਰ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਲਏ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ੱਕੀ ਕਾਲ ਜਾਂ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਪੁਲਿਸ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ। ਜਲਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨਾ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਘੁਟਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਆਧਾਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਹੈਲਪਲਾਈਨਾਂ ਵਰਗੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਚੈਨਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
- ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨਵੀਨਤਮ ਘੁਟਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਬਾਰੇ ਅਪਡੇਟ ਰੱਖਣਾ। ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਾਧਨ ਹੈ।