ਸੋਨਾ ਇੱਕ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਧਾਤ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਚਮਕਦਾਰ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ (Economy of Any Country) ਵਿੱਚ ਸੋਨੇ (Gold) ਦਾ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਗੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਧਾਤੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਔਰਤਾਂ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਖਰੀਦਣਾ ਅਤੇ ਪਹਿਨਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਿਵੇਸ਼ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ (Gold prices) ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਦਲਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ 'ਚ 90 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਜੁਲਾਈ 2018 ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ 2023 ਤੱਕ ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਲਗਭਗ 99 ਫੀਸਦੀ ਵਧੀ ਹੈ। 30 ਜੁਲਾਈ 2018 ਨੂੰ 24 ਕੈਰੇਟ ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ 30,850 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ 10 ਗ੍ਰਾਮ ਸੀ।

21 ਜੁਲਾਈ 2023 ਤੱਕ ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਧ ਕੇ 59,610 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ 10 ਗ੍ਰਾਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2023 ਵਿੱਚ, 10 ਗ੍ਰਾਮ ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ 62,000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਪਾਰ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਵੀ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਗਹਿਣੇ ਵਾਲੇ ਕੋਲ ਸੋਨਾ ਖਰੀਦਣ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਗਹਿਣੇ ਦਿਖਾ ਕੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕਿੰਨੇ ਕੈਰੇਟ ਹੈ। ਕੈਰੇਟ ਤੋਂ ਸੋਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਸੋਨੇ ਨੂੰ ਕੈਰੇਟ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਕਿਸਮਾਂ (Gold is divided into five types) ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ - 24 ਕੈਰਟ ਸੋਨੇ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ੁੱਧ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 99.99 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੋਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਸਨੂੰ 999 ਸੋਨਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 22 ਕੈਰਟ ਸੋਨੇ ਵਿਚ 91.6 ਫੀਸਦੀ ਸੋਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਬਾਕੀ ਧਾਤਾਂ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

18 ਕੈਰੇਟ ਸੋਨੇ (18 carat gold contains) ਵਿੱਚ 75 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੋਨਾ, 14 ਕੈਰੇਟ ਸੋਨੇ ਵਿੱਚ 58.3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੋਨਾ ਅਤੇ 10 ਕੈਰਟ ਸੋਨੇ ਵਿੱਚ 41.7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੋਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਘਰ 'ਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਰੱਖੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨਾਲ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਗਹਿਣੇ ਕਿਸੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਜੌਹਰੀ ਕੋਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਿਸੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਜੌਹਰੀ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਧੋਖਾਧੜੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਜੌਹਰੀ ਦੀ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਾਫ਼ੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਆਨਲਾਈਨ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਾਈਟ ਤੋਂ ਕਰੋ।

ਜੌਹਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਾਰੇ ਨਕਲੀ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦੇਵੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ 'ਤੇ ਪਈ ਸਾਰੀ ਧੂੜ ਨੂੰ ਹਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।

ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ, ਇਸ ਨੂੰ XRF ਮਸ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸੋਨੇ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਧਾਤਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ।

ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਹਰ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਕੈਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਹਰ ਲੇਖ ਦਾ ਆਪਣਾ ਵਜ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇਸਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਨੋਟ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਅੰਤਿਮ ਕੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੁਹਾਡੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕੀਮਤੀ ਗਹਿਣੇ ਪਿਘਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੇ ਪਿਘਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗੰਦਗੀ, ਵਿਗਾੜ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਨੁਕਸਾਨ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੇ ਭਾਰ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਕਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।