ਫੌਜ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਵਰਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਪਹਿਰਾਵਾ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਇਹ ਇੱਕ ਪਛਾਣ, ਇੱਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਾਅਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਹਰ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਇਹ ਪਛਾਣ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ? ਕੀ ਇੱਕ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਆਪਣੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸ਼ਾਨ, ਵਰਦੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ, ਦੁਬਾਰਾ ਪਹਿਨ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਸਵਾਲ ਸਧਾਰਨ ਹਨ, ਪਰ ਜਵਾਬ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ, ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਹਰ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹਨ। ਆਓ ਪਤਾ ਕਰੀਏ।
ਕੀ ਵਰਦੀ ਦੁਬਾਰਾ ਪਹਿਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ?
ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਪਲ ਹੈ। ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਜਦੋਂ ਵਰਦੀ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਅਤੇ ਮਾਣ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਲਿਆਉਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਵਾਲ ਅਕਸਰ ਉੱਠਦਾ ਹੈ: ਕੀ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੇਵਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਜਵਾਬ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਨਾਂਹ ਹੈ; ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਇਸਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨਣਾ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਵਰਦੀ ਸਰਗਰਮ ਪੁਲਿਸ ਸੇਵਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਡਿਊਟੀ 'ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਜ ਜਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨਣਾ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, 1861 ਦਾ ਪੁਲਿਸ ਐਕਟ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੋਧਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਵਰਦੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਰਫ ਸਰਗਰਮ ਡਿਊਟੀ 'ਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਨਾਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਉਲੰਘਣਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ, ਇਸਨੂੰ ਫੋਰਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਗਲਤ ਵਰਤੋਂ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ?
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖਾਸ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਰਸਮੀ ਸਮਾਰੋਹ ਹੋਵੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਯਾਦਗਾਰੀ ਦਿਵਸ, ਬਹਾਦਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਮਾਰੋਹ, ਜਾਂ ਰਾਜ-ਪੱਧਰੀ ਸਮਾਗਮ ਲਈ ਸੱਦਾ, ਤਾਂ ਵਰਦੀ ਸਬੰਧਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਾਲ ਪਹਿਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਇਜਾਜ਼ਤ ਸਿਰਫ ਸਮਾਰੋਹ ਦੀ ਮਿਆਦ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਹੈ।
ਵਰਦੀ ਪਹਿਨਣ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਦੋ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਹਨ। ਇੱਕ ਧਿਰ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਰਦੀ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਧਿਰ ਦਲੀਲ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਰਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਗਰਮ ਸੇਵਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ ਪਹਿਨਣਾ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੈ।
ਪੂਰੀ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ
ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰਸਮੀ ਪਹਿਰਾਵੇ ਜਾਂ ਸਿਵਲੀਅਨ ਕੱਪੜਿਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਮੈਡਲ, ਰੈਂਕ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ, ਜਾਂ ਬੈਜ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੁਝ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੈਡਲ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ, ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਜਨਕ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਰਸਮੀ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਇੱਕ ਅਪਵਾਦ ਹੈ।