Daughters's Rights: ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਝਗੜਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਖਬਰਾਂ ਆਪਾਂ ਅਕਸਰ ਹੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਕਈ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਖੂਨੀ ਜੰਗਾਂ ਤੱਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਕਈ ਮਾਮਲੇ ਅਦਾਲਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਵੰਡ ਸੰਬੰਧੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ (Laws made in India regarding distribution of property)ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਧੀਆਂ-ਪੁੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਝਗੜੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਪਿਤਾ ਦੀ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਕੌਣ-ਕੌਣ ਹੱਕਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਵੰਡ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਪੁੱਤਰਾਂ ਅਤੇ ਧੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਕਈ ਲੋਕ ਅਜਿਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਧੀਆਂ ਦਾ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੱਕ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ। ਪਿਓ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਦਾ ਕੀ ਹੱਕ ਹੈ?
ਵੰਡ ਅਤੇ ਜਾਇਦਾਦ 'ਤੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਨੂੰਨ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਐਕਟ 1956 ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਜਾਇਦਾਦ 'ਤੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਮੁਤਾਬਕ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ 'ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦਾ ਹੀ ਹੱਕ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2005 ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਾਂਗ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੱਕ ਮਿਲ ਗਿਆ।
ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਾਂਗ ਧੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੱਕ
2005 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਐਕਟ (Hindu Succession Act) ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਤਹਿਤ ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਧੀ ਤਲਾਕਸ਼ੁਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧੀ ਦੇ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗਾ। ਭਾਵ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ 'ਤੇ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੱਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਧੀ ਨੂੰ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ।
ਹਿੰਦੂ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਐਕਟ, 1956 ਵਿੱਚ 2005 ਦੀ ਸੋਧ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਧੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਹੀ ਵਾਰਸ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ, ਉਹ ਜਾਇਦਾਦ ਜੋ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤਬਦੀਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜਾਇਦਾਦ ਪਿਤਾ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਵਿੱਚੋਂ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਬੇਟੀ ਦਾ ਇਸ 'ਤੇ ਕੋਈ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਨਾ ਹੀ ਅਜਿਹੀ ਜਾਇਦਾਦ 'ਤੇ ਕੋਈ ਦਾਅਵਾ ਸਵੀਕਾਰਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਪਿਤਾ ਦੀ ਕਮਾਈ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਜਾਇਦਾਦ 'ਤੇ ਸਿਰਫ ਬੇਟੀ ਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਪਿਤਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਹੱਕ ਦੇ ਬਰਾਬਰ
ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਪਿਤਾ ਗੁਜ਼ਰ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਪਰ ਵਸੀਅਤ ਨਹੀਂ ਬਣੀ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਜੇਕਰ ਜਾਇਦਾਦ 'ਤੇ ਕੋਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਾਰਸ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਬੇਟੀ ਦਾ ਹੱਕ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਜਾਇਦਾਦ ਬੇਟੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਬੇਟੀ ਅਦਾਲਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਸਿਵਲ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ?