Smartphone Using Guidline For Children: ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਅਲਵਰ 'ਚ ਅਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਹਰ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਨੂੰ ਸਬਕ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਿੰਗ ਦੀ ਲਤ ਕਾਰਨ 14 ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਲਨ ਇੰਨਾ ਵਿਗੜ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਪੈਸ਼ਲ ਹੋਸਟਲ 'ਚ ਰੱਖਣਾ ਪਿਆ। ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਕਹਾਵਤ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਣੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਵਰਦਾਨ ਵੀ ਸਰਾਪ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਕਹਾਵਤ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਬਿਲਕੁਲ ਢੁਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਨੇ ਸਾਡੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਇੰਨੇ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਣ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਬੱਚੇ 'ਤੇ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾ ਪਵੇ। ਇਸ ਲਈ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਆਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਕਾਰਨ ਸਕਰੀਨ ਟਾਈਮ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ
ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਸਤਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਾਧਨ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਘਰ 'ਚ ਫ਼ੋਨ ਹੈ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕੋਰੋਨਾ ਦੌਰਾਨ ਆਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀ। ਬੱਚੇ ਘਰ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹੇ ਅਤੇ ਕਈ ਘੰਟੇ ਸਕ੍ਰੀਨ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਰਹੇ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਵੱਧ ਗਿਆ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਿੰਗ ਦੀ ਲਪੇਟ 'ਚ ਵੀ ਆ ਗਿਆ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮਾਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਵੇ।
ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ?
ਸਾਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਟੀਵੀ, ਲੈਪਟਾਪ, ਟੈਬਲੇਟ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਰਲਡ ਹੈਲਥ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਨੇ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੋਖਮਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ ਨੇ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਇਕ ਲੇਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੋ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿਨ ਵਿਚ ਇਕ ਘੰਟੇ ਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਚਾਰ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ, ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੋ ਘੰਟੇ ਲਗਭਗ ਸਹੀ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਕਰੀਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਅਮੈਰੀਕਨ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਪੀਡੀਆਟ੍ਰਿਕਸ (American Academy of Pediatrics) ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੁਝ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ
18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ।
18 ਤੋਂ 24 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਦਿਖਾਓ।
2 ਤੋਂ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰਨ ਦਿਓ।
6 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮਾਂ ਸੀਮਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਨੀਂਦ, ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਥਿਤੀ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਸਕੂਲੀ ਕਲਾਸਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬੱਚੇ ਅਸਾਈਨਮੈਂਟ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਲਈ ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਲੈਪਟਾਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਕਾਫੀ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੀਬੀਸੀ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਸਾਧਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ "PRAGYATA" ਨਾਮਕ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਔਨਲਾਈਨ ਕਲਾਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਹਨ।
ਪ੍ਰੀ-ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ (ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ) - ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ 30 ਮਿੰਟ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ।
ਪਹਿਲੀ ਤੋਂ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ - ਹਰ ਰੋਜ਼ 30 ਤੋਂ 45 ਮਿੰਟ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਲਾਸਾਂ।
ਕਲਾਸ IX ਤੋਂ XII - ਹਰ ਰੋਜ਼ 30 ਤੋਂ 45 ਮਿੰਟ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਕਲਾਸਾਂ।