ਨਵੀਂ ਦਿੱਲ: ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਚਮੋਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਤਬਾਹੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਿਆ। ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਤਬਾਹੀ ਹੁਣ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਲਾਹੌਲ ਸਪਿਤੀ ਵਿੱਚ 65 ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ 360 ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਲਗਪਗ 50 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਉਜੈਨ ਦੇ ਡਾ. ਅੰਕੁਰ ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਆਈਆਈਟੀ ਬੰਬੇ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ 'ਤੇ ਰਿਸਰਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਦੀ ਮੋਟਾਈ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ (ਹਿਮਾਚਲ) ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਕੇ ਜੀਪੀਆਰ ਸਰਵੇਖਣ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਤੇ ਗਣਨਾ ਮਾਡਲਿੰਗ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਲਾਹੌਲ ਸਪਿਤੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਚੰਦਰਾ ਵਾਦੀ ਵਿੱਚ 65 ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਪਗ 360 ਛੋਟੇ ਤੇ ਵੱਡੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਝੀਲਾਂ ਬਣਨਗੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੁੱਲ ਆਕਾਰ 49.56 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਇਹ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਉਣ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹਨ।
ਸਾਵਧਾਨ! ਕੋਰੋਨਾ ਪਰੂਫ ਸਾਮਾਨ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਕਰ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਠੱਗੀ, ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ 14 ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ
ਸਿਸੂ ਕਸਬਾ ਮਨਾਲੀ ਤੋਂ 40 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਕਸਬੇ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਪਹਾੜਾਂ 'ਚ ਇੱਕ ਝੀਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਪਿਘਲਣ ਨਾਲ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਜੇ ਝੀਲ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਫਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੇਠਾਂ ਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਡਾ. ਅੰਕੁਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, “ਸਾਨੂੰ 2013 ਵਿੱਚ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੇ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਸਬਕ ਲੈਂਦਿਆਂ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਝੀਲਾਂ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਖੋਜ 'ਚ ਦੱਸੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਝੀਲ ਦੇ ਫਟਣ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਨੀਤੀਆਂ ਬਣਾਉਣ 'ਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੇਗੀ। ਇਹ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ, ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਚਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਝੀਲਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਵਿਸ਼ਾਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸਰੋ ਤੇ ਕਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ 'ਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਸੀਐਮ ਜੈਰਾਮ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਜ ਨੂੰ ਪਣਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਤੇ ਹਾਈਡਲ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਲਈ ਥਾਂਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਚਮੌਲੀ ਕਾਂਡ ਤੋਂ ਸਬਕ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।