ਮਹਿਤਾਬ-ਉਦ-ਦੀਨ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ੍ਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ‘ਵਿਸ਼ਵ ਜਲ ਦਿਵਸ’ ਮੌਕੇ 22 ਮਾਰਚ, 2021 ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 12:30 ਵਜੇ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ‘ਜਲ ਸ਼ਕਤੀ ਅਭਿਆਨ: ਕੈਚ ਦ ਰੇਨ’ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨਗੇ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ’ਚ ‘ਕੇਨ ਬੇਤਵਾ ਲਿੰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ’ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਜਲ ਸ਼ਕਤੀ ਮੰਤਰੀ ਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ‘ਸਮਝੌਤਾ ਪੱਤਰ’ ਉੱਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ; ਇਹ ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜ ਵਾਲੀ ‘ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਰਿਪੇਖ ਯੋਜਨਾ’ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵੀ ਹੈ।
‘ਪ੍ਰੈੱਸ ਇਨਫ਼ਾਰਮੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ’ (PIB) ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਪਵਿੱਤਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ‘ਏਬੀਪੀ ਨਿਊਜ਼’ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਦਿਹਾਤੀ ਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਦੋਵੇਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਸਮੇਤ ਸਮੁੱਚੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੱਲਣੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ‘ਮੀਂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸੰਭਾਲੋ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਇਹ ਪਵੇ ਤੇ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਇਹ ਪਵੇ’ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀ ਮਾਨਸੂਨ 22 ਮਾਰਚ, 2021 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ 30 ਨਵੰਬਰ, 2021 ਤੱਕ ਚੱਲਣੀ ਹੈ।
ਸੂਚਨਾ ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਦਾਰੇ PIB ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਨੀਅਤ ਰਾਹੀਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਜਨ ਅੰਦੋਲਨ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਬੰਧਤ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਜਲਵਾਯੂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਨੁਸਾਰ ਮੀਂਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਚਿਤ ਸਟੋਰੇਜ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕੇ।
ਇਸ ਸਮਾਰੋਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰੇਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ (ਚੋਣਾਂ ਵਾਲੇ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ) ਵੱਲੋਂ ਪਾਣੀ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਗ੍ਰਾਮ ਸਭਾਵਾਂ ਜਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ‘ਜਲ ਸ਼ਪਥ’ ਵੀ ਲੈਣਗੀਆਂ।
ਕੇਨ ਬੇਤਵਾ ਲਿੰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਸਮਝੌਤਾ-ਪੱਤਰ ਬਾਰੇ
ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜ ਕੇ ਵਧੇਰੇ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਸੋਕਾਗ੍ਰਸਤ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਿੱਲਤ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ੍ਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਰੀ ਵਾਜਪੇਈ ਦੀ ਦੂਰ-ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਜੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਦੌਧਨ ਬੰਨ੍ਹ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਰਾਹੀਂ ਕੇਨ ਤੋਂ ਬੇਤਵਾ ਨਦੀ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਟ੍ਰਾਂਸਫ਼ਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਦੋ ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਵਾਲੀ ਨਹਿਰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ, ਹੇਠਲਾ Orr ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ, ਕੋਠਾ ਬੈਰੇਜ ਤੇ ਬੀਨਾ ਕੰਪਲੈਕਸ ਬਹੁ ਉਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਸ ਨਾਲ 10.62 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਸਿੰਜਾਈ ਹੋ ਸਕੇਗੀ, ਲਗਭਗ 62 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਹੋ ਸਕੇਗੀ ਤੇ 103 ਮੈਗਾਵਾਟ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਤੋਂ ਬੁੰਦੇਲਖੰਡ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਿੱਲਤ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੰਨਾ, ਟੀਕਮਗੜ੍ਹ, ਛਤਰਪੁਰ, ਸਗਰ, ਦਮੋਹ, ਦਤੀਆ, ਵਿਦਿਸ਼ਾ, ਸ਼ਿਵਪੁਰੀ ਤੇ ਰਾਏਸਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਂਦਾ, ਮਹੋਬਾ, ਝਾਂਸੀ ਤੇ ਲਲਿਤਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪੁੱਜੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਇੰਝ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਿੱਲਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਅੜਿੱਕਾ ਨਾ ਬਣੇ।