Lok Sabha Elections : ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਸਿਆਸੀ ਮਾਹੌਲ ਗਰਮਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਹਰ ਆਗੂ ਸਖ਼ਤ ਇਮਤਿਹਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨੇਤਾ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸਖ਼ਤ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਵੋਟਰ ਵੀ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ 'ਚ ਵੰਡੇ ਪਏ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਮੈਚ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡਰਾਅ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਕੀ ਕਦੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਦੋ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਨਤੀਜਾ ਕਿਵੇਂ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ਆਓ ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਗਣਿਤ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ।
ਨਿਯਮ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ?
ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਐਕਟ ਦੀ ਧਾਰਾ 65 ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਹੁਦਿਆਂ ਲਈ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੌਰਾਨ ਜੇਕਰ ਦੋ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਰਾਬਰ ਵੋਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਲਾਟਰੀ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਜੇਤੂ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਲਾਟਰੀ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਉਥੇ ਮੌਜੂਦ ਰਿਟਰਨਿੰਗ ਅਫਸਰ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲਾਟਰੀ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਵੋਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਵਾਲੀਆਂ ਪਰਚੀਆਂ ਇੱਕ ਬਕਸੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਫਿਰ ਡੱਬੇ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰਿਟਰਨਿੰਗ ਅਫਸਰ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪਰਚੀ ਕੱਢ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਸਲਿੱਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਵੋਟ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਟਰੀ ਰਾਹੀਂ ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਵੋਟ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਦੋ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਜੇਤੂ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਦੇ ਪਈ ਹੈ ਲਾਟਰੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ?
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਲਾਟਰੀ ਰਾਹੀਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਜੇਤੂ ਐਲਾਨੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਾਲ 2018 'ਚ ਸਿੱਕਮ ਦੀਆਂ ਪੰਚਾਇਤੀ ਚੋਣਾਂ 'ਚ 6 ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਸਿੱਕਾ ਉਛਾਲ ਕੇ ਜੇਤੂ ਐਲਾਨੇ ਗਏ ਸਨ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਜੇਤੂਆਂ ਵਿਚ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਫਰਵਰੀ 2017 'ਚ ਬੀਐੱਮਸੀ ਚੋਣਾਂ 'ਚ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਮਾਮਲਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਅਤੁਲ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦੇ ਸੁਰੇਂਦਰ ਵਿਚਾਲੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦੋ ਵਾਰ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਥਿਤੀ ਅਜੇ ਵੀ ਉਹੀ ਰਹੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਲਾਟਰੀ ਸਿਸਟਮ ਰਾਹੀਂ ਅਤੁਲ ਸ਼ਾਹ ਜੇਤੂ ਰਹੇ।