ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੜ੍ਹ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਸਲ ਦੇ ਹਮਲੇ ਕਾਰਨ ਤਬਾਹ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਹਿਰ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪੰਜ ਵੱਡੇ ਭੂਚਾਲਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਕਾਰਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਮਰੀਕੀ ਸ਼ਹਿਰ ਟਿਓਟੀਹੁਆਕਨ ਕਦੇ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸ਼ਕਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਬਹੁਤ ਭਿਆਨਕ ਅੰਤ ਹੋਇਆ। ਜਦੋਂ ਇਸ ਦੇ 100,000 ਨਿਵਾਸੀ ਭਿਆਨਕ ਸਦਮੇ ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਏ।
ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਵੱਡੇ ਭੂਚਾਲ, ਭੂਚਾਲ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਇੰਨੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਸਨ ਕਿ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ 9.0 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਨੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਅਚਾਨਕ ਢਹਿਣ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਪੇਨ ਦੇ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, IGME-CSIC, ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਤੱਟ 'ਤੇ ਮੇਸੋਅਮਰੀਕਨ ਖਾਈ ਵਿੱਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮੇਗਾਥ੍ਰਸਟ ਭੂਚਾਲ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਇਹ ਸੋਚ ਟਿਓਟੀਹੁਆਕਨ ਦੇ ਅਚਾਨਕ ਢਹਿ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਮੌਜੂਦਾ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੈਗਾਥ੍ਰਸਟ ਭੁਚਾਲਾਂ 'ਤੇ ਖੋਜ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖ ਕੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭੁਚਾਲਾਂ ਦੇ ਅਚਾਨਕ ਵਾਪਰਨ ਨਾਲ ਅੰਦਰੂਨੀ ਯੁੱਧ ਜਾਂ ਬਗਾਵਤ ਅਤੇ ਸਿਵਲ ਬੇਚੈਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। 8.5 ਮੀਲ ਫੈਲੇ ਅਤੇ 100,000 ਵਸਨੀਕਾਂ ਦਾ ਘਰ, ਟਿਓਟੀਹੁਆਕਨ ਸ਼ਹਿਰ, ਏਲ ਪੇਸ, ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ ਅਤੇ ਖੰਭਾਂ ਵਾਲੇ ਸੱਪ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਕੁਏਟਜ਼ਾਲਕੋਟਲ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਵਿਸ਼ਾਲ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਪਲੇਟ ਬਦਲਣ ਵਾਲੇ ਭੁਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੋਈ ਸਮਾਰਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ 550 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਇਹ ਖੇਤਰ ਭਾਰੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ, ਅੱਗ ਅਤੇ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨਾਲ ਗ੍ਰਸਤ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਭੁਚਾਲਾਂ ਦਾ ਮਾਹਰਾਂ ਲਈ ਹੁਣ ਉਪਲਬਧ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਜਾਣਕਾਰੀ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਫੇਦਰਡ ਸੱਪ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਪਿਰਾਮਿਡਾਂ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਖੋਜ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੱਧ ਅਮਰੀਕੀ ਖਾਈ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਪੈਨਿਸ਼ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕਨ ਮਾਹਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਥੀਸਿਸ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਸੰਭਾਵਨਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਵਾਰ-ਵਾਰ ਭੁਚਾਲਾਂ, ਆਦਿ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਉੱਚ ਭੂਚਾਲ ਊਰਜਾ, ਟਿਓਟੀਹੁਆਕਨ ਦੇ ਪੂਰੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਿਰਾਮਿਡ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਗਏ ਵਿਗਾੜਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।