Holi 2023: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਹੋਲੀ ਦੇ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਬਦਲ ਸਕਿਆ, ਸਗੋਂ ਸਾਰੇ ਹਮਲਾਵਰ ਇਸ ਮੌਜ-ਮਸਤੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਮੁਰੀਦ ਬਣ ਗਏ। ਮੁਗਲਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੱਕ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਅਤੇ ਹੋਲੀ ਦੇ ਦਿਨ ਇਸ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਗਏ। ਅੱਜ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂਗੇ ਕਿ ਮੁਗਲ ਕਿਵੇਂ ਹੋਲੀ ਮਨਾਉਂਦੇ ਸਨ।
ਮੁਗਲ ਇਸ ਨੂੰ ਈਦ-ਏ-ਗੁਲਾਬੀ ਅਤੇ ਆਬ-ਏ-ਪਾਸ਼ੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ
ਜਦੋਂ ਮੁਗਲ ਭਾਰਤ ਆਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇੱਥੇ ਲੋਕ ਇੱਕ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਉਸ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ ਭੁੱਲ ਗਏ ਹੋਣ। ਹਰ ਪਾਸੇ ਸਿਰਫ਼ ਰੰਗ ਅਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਹੋਲੀ ਦੇ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬਾਬਰ ਭਾਰਤ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਹੋਲੀ ਨਾਮ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬੜੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾ ਰਹੇ ਸਨ।
ਉਸਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਲੋਕ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੌਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਕੇ ਖੂਬ ਮਸਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮੁਨਸ਼ੀ ਜਾਕੁਉਲਾ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਤਾਰੀਖ-ਏ-ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਬਾਬਰ ਅਤੇ ਹੋਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਕਿੱਸੇ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬਾਬਰ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਹੌਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਸੁੱਟ ਰਹੇ ਹਨ ... ਤਾਂ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਆਇਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਇੰਨਾ ਪਸੰਦ ਆਇਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਰੰਗਾਂ ਦੀਆਂ ਹੌਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਭਰ ਦਿੱਤੀ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਲੀ ਨੂੰ ਈਦ-ਏ-ਗੁਲਾਬੀ ਅਤੇ ਆਬ-ਏ-ਪਾਸ਼ੀ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਅਕਬਰ ਵੀ ਹੋਲੀ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ ਸੀ
ਅਕਬਰ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਸ਼ਾਸਕ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਕਬਰ ਦੇ ਨੌਰਤਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਅਬੁਲ ਫਜ਼ਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਆਈਨ-ਏ-ਅਕਬਰੀ ਵਿੱਚ ਹੋਲੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਕਬਰ ਨੂੰ ਹੋਲੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ੌਕ ਸੀ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਕਬਰ ਸਾਲ ਭਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੱਕ ਸੁੱਟ ਸਕੇ।