ਤੁਸੀਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਕੀ ਕੋਈ ਡਿਜੀਟਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਜੌਰਜਟਾਊਨ 'ਚ ਇਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ 1.48 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਥਾਣਾ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਅਣਪਛਾਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਖਿਲਾਫ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਂਚ 'ਚ ਜੁਟੀ ਹੈ। ਔਰਤ ਦਾ ਨਾਂ ਕਾਕੋਲੀ ਦਾਸਗੁਪਤਾ ਹੈ।


ਔਰਤ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਨਸ਼ਾ ਤਸਕਰੀ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਰਟੀਜੀਐਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਧਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਰਕਮ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸਾਈਬਰ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੇ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਕਰਕੇ ਖਾਤੇ 'ਚ ਭੇਜੇ 40 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਏ ਹਨ, ਇਹ ਔਰਤ ਆਰਐੱਨ ਬੈਨਰਜੀ ਰੋਡ, ਜਾਰਜਟਾਊਨ 'ਤੇ ਇਕ ਘਰ 'ਚ ਇਕੱਲੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਸਰ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਔਰਤ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਈਬਰ ਕਰਾਈਮ ਰਾਹੀਂ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਕੁੱਲ 1.48 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।


ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਈ ਡਿਜੀਟਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ 
ਪੀੜਤਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਕ ਦਿਨ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਫੋਨ 'ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਅਬੀ ਕੁਮਾਰ ਵਜੋਂ ਕਰਵਾਈ, ਜੋ ਕਿ FedEx ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੋਰੀਅਰ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਰਸਲ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ 200 ਗ੍ਰਾਮ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥ, ਪੰਜ ਲੈਪਟਾਪ, ਤਿੰਨ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਪੀੜਤਾ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਪਾਰਸਲ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣੀ ਪਵੇਗੀ।


ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਕਾਲ ਫੇਕ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ, ਮੇਨ ਬ੍ਰਾਂਚ ਮੁੰਬਈ ਨੂੰ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਉਥੇ ਮੌਜੂਦ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਵੀਡੀਓ ਕਾਲ 'ਤੇ ਲੈ ਗਿਆ। ਉਹ ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਵਰਦੀ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਡੀਸੀਪੀ ਕ੍ਰਾਈਮ ਬ੍ਰਾਂਚ ਦੱਸਿਆ। ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।


ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖਾਤਿਆਂ 'ਚ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ ਲਈ ਧਮਕਾਉਣ ਅਤੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਰਨ ਲੱਗਾ। ਔਰਤ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਧਮਕੀਆਂ ਦਿੰਦਾ ਰਿਹਾ। ਪਹਿਲੀ ਕਾਲ 22 ਅਪਰੈਲ ਨੂੰ ਆਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ 23.30 ਲੱਖ ਅਤੇ 48 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਸਨ। 23 ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਕਾਲ ਆਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ 30 ਅਤੇ 32 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਭੇਜਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। 24 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਤੀਜਾ ਕਾਲ ਆਇਆ, ਜਿਸ 'ਚ 15 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਰਕਮ ਐਸਬੀਆਈ ਅਤੇ ਯੈੱਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਦੋ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।


ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਪੀੜਤ ਔਰਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਤੀਜੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਮਦਦ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਫਿਲਹਾਲ ਕੋਰੀਅਰ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸਾਈਬਰ ਥਾਣੇ 'ਚ ਜਬਰੀ ਵਸੂਲੀ, ਆਈਟੀ ਐਕਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਾਵਾਂ ਤਹਿਤ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੇ ਖਾਤੇ 'ਚ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੇ 40 ਲੱਖ ਰੁਪਏ 'ਤੇ ਵੀ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।


ਡਿਜੀਟਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਕੀ ਹੈ?
ਇਹ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਨਵਾਂ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਝੂਠੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾ ਕੇ ਬਲੈਕਮੇਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਲਝ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਵੀਡੀਓ ਕਾਲ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਗੈਂਗ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਧਮਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਘਬਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਫੋਨ ਕਰਨ ਜਾਂ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਆਧਾਰ, ਸਿਮ ਕਾਰਡ, ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਕਿਸੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕੰਮ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਉਸਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦੇ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ 'ਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਪੈਸੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ।